Εκτός από τις ανεκμετάλλευτες αρχαίες πόλεις, την αδιαφορία για προστασία του φυσικού μας πλούτου και την ένταξη τους στην Unesco, υπάρχουν και τα εντυπωσιακά σπήλαια, τα οποία, αντί να ερευνώνται συστηματικά και να προβάλλονται, παραμένουν αναξιοποίητα θυμίζοντας τον μύθο των δεσμωτών του Πλάτωνα!

Του Γιώργου Π. Μπαμπάνη

Πρόσφατα στο προσωπικό του προφίλ ο εξαίρετος καθηγητής Βιολογίας και σπηλαιολόγος κ. Κωνσταντίνος Μπακολίτσας εκτός από τις ιδιαίτερες αναρτήσεις που σχετίζονται με το άπειρο και άγνωστο σύμπαν καθώς και με διάφορα θέματα που σχετίζονται με το τόπο μας , δημοσίευσε ένα λατρευτικό σπήλαιο το οποίο βρίσκεται κοντά στο κάστρο της κυρά Ρήνης στην Αρχαία Πλευρώνα του οποίου τα ίχνη σήμερα είχαν χαθεί. Συγκεκριμένα αναφέρει τα εξής:

«Ερευνώντας λοιπόν όλο το βουνό αναζητώντας μια σπηλιά που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί την περίοδο εκείνη ως χώρος λατρείας εντόπισα ένα σπήλαιο πολύ κοντά στον Αρχαιολογικό χώρο, το οποίο κατά την ταπεινή μου γνώμη και σύμφωνα με τα ευρήματά μου θα μπορούσε να είναι αυτό στο οποίο αναφέρονται οι ιστορικές πηγές … Μένει να ερευνηθεί (ίσως και να έχει γίνει η αυτοψία ήδη) από τους εξαιρετικούς φίλους αρχαιολόγους της ΕΠΣ, στους οποίους έστειλα την αναφορά μου σχετικά με το σπήλαιο. Αν αποδειχθεί αυτό που έχω ισχυριστεί, θα πρέπει η οριοθέτηση και η περίφραξη του χώρου να επεκταθεί μερικές δεκάδες μέτρα δυτικότερα»

Ο κ. Μπακολίτσας, ο οποίος κατά καιρούς ερευνά τα σπήλαια της ευρύτερης περιοχής, τον μήνα Φεβρουάριο είχε επισκεφθεί και τη σπηλιά “Γκούβα α Φούρου” (Σπηλιά του κλέφτη) στην Παλαιομάνινα μαζί με τον πρόεδρο της Τοπικής Κοινότητας Σπύρο Ζώγα και έμεινε εντυπωσιασμένος από τους αρχαιολογικούς χώρους και την επίσκεψή του αυτή! Συγκεκριμένα, οι επισκέπτες στην Παλαιομάνινα, πέρα από τα επιβλητικά τείχη της αρχαίας πόλης, την εκπληκτική ακρόπολη, την εντυπωσιακή «Αυλόπορτα» ή «Πόρτα», τους πύργους και τις πυλίδες, μπορούν να πάνε και σε πολλά άλλα αξιοθέατα του χωριού, όπως, για παράδειγμα, είναι τα σπήλαια και τα σπηλαιοβάραθρα που προκαλούν δέος και θαυμασμό και κρύβουν πολλά μυστικά. Σημειώνεται ότι το σπήλαιο “Γκούβα α Φούρου” βρίσκεται σε ρεματιά, νότια του χωριού Παλαιομάνινα, που καταλήγει, μετά από 700 περίπου μέτρα, στον ποταμό Αχελώο.

Κι άλλα σπηλαιοβάραθρα

Επίσης, υπάρχει και το σπηλαιοβάραθρο «ΤΣΟΥΓΚΡΗ-ΑΓΡΙΛΙΑ» (Τρύπα στην Κουκουριφτιά»), που βρίσκεται τρία χιλιόμετρα, περίπου, ανατολικά του κάστρου της Παλαιομάνινας, μέσα στο δάσος των δρυών, κατά μήκος ενός γεωλογικού ρήγματος. Κατά μήκος του παραπάνω ρήγματος, υπάρχουν κι’ άλλα βάραθρα (τουλάχιστον τρία), που πρέπει να ερευνηθούν μελλοντικά. Το βάραθρο, είναι, ακόμα, γνωστό στους ντόπιους και, σαν «Τρύπα του Βρωμόξυλου», ή, «Κουκουριφτιάς», λόγω της ύπαρξης του ομώνυμου δέντρου πολύ κοντά στην είσοδό του, σε αντίθεση με τις βελανιδιές που κυριαρχούν στην περιοχή.

Ακόμα, υπάρχει και το Το σπηλαιοβάραθρο που βρίσκεται ακριβώς έξω από τον περίβολο του ξωκλησιού του Αγ. Νικολάου στο οποίο οδηγεί αγροτικός δρόμος 1200 μέτρων, δεξιά από την είσοδο του χωριού της Παλαιομάνινας. Βρίσκεται κατά μήκος γνωστού γεωλογικού ρήγματος της περιοχής. Καθώς και η “Γκούβα Ντελή” εκεί κοντά.

Επίσης, στην βορειοδυτική περιοχή του Αστακού εντοπίζεται μία τεράστια σπηλιά κάτω από την καστροπολιτεία της αρχαίας πόλης του Αστακού η οποία εικάζεται ως η σπηλιά του Κύκλωπα! Είναι παράξενο το γεγονός ότι λίγες εκατοντάδες μέτρα πιο κάτω , στον κάμπο του Αστακού , υπάρχουν ορθωμένοι μεγάλοι ογκόλιθοι ύψους περί τα 5 μέτρα που προκαλούν μοναδική “παραφωνία” με την πεδιάδα που τότε ήταν θάλασσα.

Το γεγονός και μόνο αυτό ενισχύει τις αντιλήψεις των κατοίκων που φέρουν την περιοχή του Αστακού πατρίδα του γνωστού μας Κύκλωπα που είχε την ατυχία να βρεθεί στον δρόμο του ο Οδυσσέας.

Στην περιοχή της Κωνωπίνας, στο κέντρο του χωριού, αποκαλύφθηκε τυχαία το 1982 , κατά τη διάρκεια εκσκαφής των θεμελίων οικίας ένα σπάνια σε ομορφιάς σπήλαιο! Το επόμενο έτος πραγματοποιήθηκε η πρώτη αποστολή από ομάδα σπηλαιολόγων υπό τη διεύθυνση της Άννας Πετροχείλου. Ακολούθησαν δύο ακόμα επιστημονικές αποστολές αρκετά χρόνια αργότερα, το 1991 και το 1993. Σε αναφορές τους, κάνουν λόγω πως πρόκειται για ένα σπήλαιο με καταπληκτικό διάκοσμο. Ειδικότερα δε, ο σπηλαιολόγος- γεωλόγος Σ. Κίρδης αναφέρει πως το σπήλαιο παρουσιάζει μεγάλο επιστημονικό ενδιαφέρον.

Η περιγραφή του σπηλαίου…

Η είσοδος στο σπήλαιο γίνεται από μικρό άνοιγμα 1Χ1 μέτρα περίπου, το οποίο έχει ανοιχθεί σε χαλαρά επιφανειακά πετρώματα. Για να βρεθούμε στην αίθουσα του σπηλαίου που είναι η μοναδική κατεβαίνουμε από βάραθρο 20 μέτρων. Το βάραθρο κατά τα 2/3 είναι ανοιγμένο σε χαλαρά επιφανειακά πετρώματα και μόνο στο τελευταίο του τμήμα συναντάμε ασβεστολιθικά. Η αίθουσα είναι 20Χ15 μέτρα περίπου (βλ. σκαρίφημα). Στο πρώτο τμήμα της υπάρχουν πεσμένοι ογκόλιθοι από την οροφή. Βαθύτερα υπάρχει ένας καταπληκτικός διάκοσμος, από σπηλαιοαποθέσεις. Βλέπουμε πολλών ειδών σταλακτίτες όπως: παραπετοειδείς, ‘μακαρόνια’ βοτρυοειδείς και σταλαγμίτες, κολώνες κ.α, παρά το γεγονός ότι ο χώρος είναι μικρός παρατηρούμε μεγάλη πολυμορφία στα είδη των σταλαγμιτών και σταλακτιτών. Στο σπήλαιο επικρατεί το άσπρο χρώμα αλλά υπάρχει και διάκοσμος σε κόκκινο και καφέ από προσμίξεις τοιχίων όπως Fe (Σίδηρος) Mh (Μαγνήσιο) και Mg (Μαγγάνιο). Γενικά η ομορφιά του, εντυπωσιάζει τον επισκέπτη.

Και η Κλόκοβα

Φυσικά, υπάρχει και η Κλόκοβα, η οποία είναι ευρύτερα γνωστή ως Παλιοβούνα και η οποία επονομαζόταν και Ταφιασσός κατά την αρχαιότητα. Είναι το βουνό στα νότια της Αιτωλοακαρνανίας. Βρίσκεται στην ευρύτερη περιοχή του Αντιρρίου και έχει ύψος 1.038 μ. Σύμφωνα με τη μυθολογία, στον Ταφιασσό λόφο είναι το μνήμα του Νέσσου και των υπολοίπων κενταύρων. Ο Νέσσος επιχείρησε να αρπάξει τη Δηιάνειρα, κατά τη διάβαση του ποταμού Εύηνου, με αποτέλεσμα ο Ηρακλής να τον θανατώσει. Η αποσύνθεση των πτωμάτων τους, έκανε το νερό που έτρεχε στους πρόποδες του λόφου να είναι «…δυσώδες και με θρόμβους από αίμα…». Κατά πάσα πιθανότητα επρόκειτο για κάποια ηφαιστειακή πηγή που συνοδευόταν από έκλυση του εξαιρετικά δύσοσμου αερίου υδροθείου.

Το βουνό υψώνεται απότομα στη νότια πλευρά του από το επίπεδο της θάλασσας μέχρι τη μοναδική κορυφή του και έχει σχεδόν κωνοειδές σχήμα. Οφείλει το όνομά του στο κακοτράχαλο της περιοχής που δυσκόλευε από παλιά τη διέλευση από τα δυτικά του νομού προς τη Ναυπακτία.

Το κύριο πλεονέκτημα της Αιτωλοακαρνανίας…

Στη σελίδα της Iatoloakarnania στις 14 Ιουλίου 2016 δημοσιεύθηκε ένα άρθρο με τίτλο «Σπήλαια Αιτωλοακαρνανίας: Ένας άγνωστος ιστορικός και αρχαιολογικός θησαυρός» που υπογράφουν o Ανδρέας Ντάρλας, αρχαιολόγος και προϊστάμενος της Εφορείας Παλαιοανθρωπολογίας-Σπηλαιολογίας και η Στέλλα Κατσαρού, αρχαιολόγος, στο οποίο επισημαίνουν, μεταξύ άλλων, τα εξής:

«Το κύριο πλεονέκτημα της Αιτωλοακαρνανίας είναι καταρχήν η αφθονία των σπηλαίων κάθε είδους. Συγκεκριμένα έως τώρα η Εφορεία Παλαιοανθρωπολογίας-Σπηλαιολογίας έχει καταγεγραμμένες στο αρχείο της περίπου 180 θέσεις, που περιλαμβάνουν όλα τα είδη των σπηλαίων, όπως μικρά και μεγάλα οριζόντια σπήλαια, λιμναία, σπηλαιοβάραθρα, βραχοσκεπές και υπόγειους ποταμούς, πολλά από τα οποία μάλιστα διαθέτουν και εξαιρετικό φυσικό διάκοσμο. Θεωρούμε ότι η συστηματική εξερεύνηση του νομού μπορεί όχι απλώς να αυξήσει, αλλά και να πολλαπλασιάσει τον αριθμό των εντοπισμένων θέσεων. Δεδομένης της έμφασης της Εφορείας όχι τόσο στα φυσικά χαρακτηριστικά των σπηλαίων, όπως είναι το μέγεθος, η δυσκολία της εξερεύνησης και ο σταλαγμιτικός διάκοσμος, αλλά στην αρχαιολογική σημασία κάθε σπηλαίου και στην προστασία του, αξιολογούμε σε κάθε ένα την ορατότητα της αρχαίας χρήσης του βάσει εξειδικευμένης ερευνητικής μεθοδολογίας. Αλλά και αντίστροφα, επεξεργαζόμαστε και την απουσία αρχαιολογικών ενδείξεων για να ελέγξουμε εάν είναι πρωτογενής ή οφείλεται σε γεωλογικές μεταβολές ή άλλες δευτερογενείς αιτίες.»

Ο μύθος των δεσμωτών δίνει την ηχηρή απάντηση

Όμορφα όλα αυτά και πόσο μάλλον όταν τα επισκεπτόμαστε. Το μείζον ερώτημα που προκύπτει είναι γιατί όλα αυτά έμειναν, μένουν και πολύ φοβάμαι θα μείνουν αναξιοποίητα. Γιατί η αρμόδια Εφορεία Αρχαιοτήτων καθώς και οι άλλοι αρμόδιοι τόσα χρόνια αδιαφορούν ή δεν δείχνουν το αναγκαίο επιστημονικό ενδιαφέρον και μάλιστα την ίδια ώρα και στιγμή που η αρχαιολογική σκαπάνη κατασκάβει τη χώρα. Οι κάτοικοι της κάθε περιοχής συμβάλλουν στην οικονομική ανάπτυξη του τόπου τους αξιοποιώντας τον πολιτισμό (βλέπε Ήπειρο), ενώ στο μίζερο νομό μας τα περιμένουμε όλα έτοιμα! Διότι προφανώς εδώ δεν μάς αφήνουν τα δεσμά μας , όπως και τους δεσμώτες στην παραβολή του Πλάτωνα που τους γοήτευε το σκοτάδι και το φως τους τύφλωνε και τους ανάγκαζε να επιστρέφουν πίσω.

Υπενθυμίζω ότι ο μύθος αυτός διηγείται πως σε ένα σπήλαιο, κάτω από τη γη, βρίσκονται μερικοί άνθρωποι αλυσοδεμένοι με τέτοιο τρόπο, ώστε να μπορούν να δουν μόνο τον απέναντί τους τοίχο. Δεν μπορούν να κοιτάξουν ούτε πίσω, ούτε δεξιά, ούτε αριστερά. Πίσω τους, ωστόσο, είναι αναμμένη μια φωτιά. Έτσι οτιδήποτε εκδηλώνεται πίσω από την πλάτη τους αναπαριστάνεται ως σκιά στον απέναντι τους τοίχο. Επειδή οι άνθρωποι αυτοί σε ολόκληρη τη ζωή τους τα μόνα πράγματα που έχουν δει είναι οι σκιές των πραγμάτων, έχουν την εντύπωση ότι οι σκιές που βλέπουν πάνω στον τοίχο είναι τα ίδια τα πράγματα. Εάν όμως κάποιος από τους αλυσοδεμένους ανθρώπους του σπηλαίου κατορθώσει να ελευθερωθεί, να βγει από τη σπηλιά και να ανέβει πάνω στη γη και, κάτω από το φως του ήλιου πλέον, δει τα πράγματα, θα καταλάβει την πλάνη στην οποία ζούσε όσο ήταν μέσα στη σπηλιά. Θα αντιληφθεί τότε ότι οι σύντροφοι του, που εξακολουθούν να βρίσκονται αλυσοδεμένοι στο σπήλαιο, ακόμη ζουν βυθισμένοι μέσα στις ψευδαισθήσεις.

Η ανάρτηση αυτούσια από τη σελίδα Facebook Αιτωλία και Ακαρνανία στο πέρασμα του χρόνου, Aetolia Acarnania tempus.

agriniopress.gr