Του Νίκου Ιγγλέση

Η εφετινή επέτειος του ελληνικού έπους του ’40, στα βουνά της Βορείου Ηπείρου, έφερε στη μνήμη τού γράφοντος τα ερωτήματα των νεανικών μας χρόνων που απασχολούσαν τον τότε κύκλο συζητήσεων και προβληματισμού.

Τα ερωτήματα αυτά ήταν:

1. Γιατί το δικτατορικό καθεστώς του Ι. Μεταξά (οι περισσότεροι το αποκαλούσαν φασιστικό) δε συντάχθηκε με τους ομοϊδεάτες του στον Άξονα, τον Χίτλερ και τον Μουσολίνι;
2. Γιατί το καθεστώς Μεταξά προτίμησε να συνταχθεί με τη Μ. Βρετανία που τη δεδομένη χρονική περίοδο βρισκόταν στρατιωτικά σε πολύ δυσχερή θέση και χωρίς άλλους συμμάχους, πλην αυτών της Κοινοπολιτείας;
3. Γιατί η Ελλάδα δεν επέλεξε την ουδετερότητα, όπως η γειτονική Τουρκία;
4. Το ΟΧΙ το είπε τελικά ο Μεταξάς ή ο λαός, όπως υποστήριζαν οι οπαδοί της Αριστεράς;

Σ’ αυτά τα ερωτήματα θα επιχειρηθεί μια σύντομη απάντηση, όχι για να εμπλουτίσουμε την Ιστορία του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά, για να εξάγουμε τα αναγκαία διδάγματα για το σήμερα.

Ο γεωπολιτικός χάρτης

Τον Οκτώβριο του 1940 ο Άξονας κυριαρχούσε σ’ όλη σχεδόν την ηπειρωτική Ευρώπη. Η Γερμανία είχε απορροφήσει την Αυστρία, είχε καταλάβει την Τσεχοσλοβακία, το μεγαλύτερο τμήμα της Πολωνίας (το υπόλοιπο καταλήφθηκε από τη Σοβιετική Ένωση με βάση το Σύμφωνο Ρίμπεντροφ-Μολότωφ του 1939), την Ολλανδία, το Βέλγιο, τη Δανία και τη Νορβηγία, ενώ η ηττημένη Γαλλία είχε συνθηκολογήσει. Ο γερμανικός στρατός είχε φτάσει στη Μάγχη και τον Ατλαντικό.

Ο άλλος εταίρος του Άξονα, η Ιταλία, αφού, επωφελούμενη του Α΄ Βαλκανικού Πολέμου κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, είχε καταλάβει από το 1912 τη Λιβύη και τα Δωδεκάνησα, εισέβαλε και κατέλαβε, το 1939, την Αλβανία. Ήταν πλέον φανερό ότι η φασιστική Ιταλία, στο ιδεολογικό πλαίσιο αναβίωσης της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, αποτελούσε την κύρια απειλή για την Ελλάδα. Η Ρώμη στόχευε στην προσάρτηση των Επτανήσων και της Ηπείρου καθώς και τη μετατροπή της υπόλοιπης χώρας μας σε ιταλικό προτεκτοράτο.

Χαρακτηριστικό είναι ότι μετά την κατάκτηση της Ελλάδας το 1941 οι Γερμανοί ανέλαβαν τον έλεγχο της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης, του Έβρου, των νησιών του Α. Αιγαίου και της Κρήτης (πλην Νομού Λασιθίου). Όλη η υπόλοιπη Ελλάδα παραχωρήθηκε στους Ιταλούς, ενώ η Α. Μακεδονία και Θράκη στους Βουλγάρους. Μόνο μετά τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας, το 1943, οι Γερμανοί επέκτειναν τον έλεγχό τους σ’ όλη την Ελλάδα.

Αυτή η γεωστρατηγική επιδίωξη της Ιταλίας καθιστούσε αδύνατη τη συμμαχία της Ελλάδας με τον Άξονα, ακόμα κι αν υπήρχε ιδεολογική συγγένεια των καθεστώτων. Επίσης καθιστούσε ανέφικτη την οποιαδήποτε προσπάθεια να παραμείνει η Ελλάδα ουδέτερη μεταξύ των εμπολέμων. Η Ιταλία του Μουσολίνι επιζητούσε μόνο την υποταγή της Ελλάδας, τίποτα λιγότερο. Υπήρχαν και πρόσθετοι παράγοντες για το ΟΧΙ, όπως οι δεσμοί του ελληνικού Θρόνου με τον αντίστοιχο βρετανικό, αλλά και η κατακράτηση του μεγαλύτερου μέρους του ελληνικού εξωτερικού χρέους από τις τράπεζες του Λονδίνου.

Στα στρατηγικά σχέδια της ναζιστικής Γερμανίας δεν περιλαμβανόταν η κατάληψη της Ελλάδας. Το Βερολίνο όμως ήθελε πάση θυσία να αποφύγει την επανάληψη ενός σκηνικού ανάλογου του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου όπου η Γερμανία με τους συμμάχους της (Αυστροουγγαρία, Οθωμανική Αυτοκρατορία, Βουλγαρία) πολεμούσαν δυτικά με Γάλλους, Άγγλους και εν συνεχεία Αμερικανούς, νότια με τους Ιταλούς, ανατολικά με την τσαρική Ρωσία και στη Μακεδονία με τους Αγγλογάλλους, Έλληνες και Σέρβους.

Ο Χίτλερ, ο οποίος δεν είχε ενημερωθεί εκ των προτέρων για την ιταλική επίθεση, δεν είχε λόγο να επέμβει στον ελληνικό χώρο παρά μόνο για να διασώσει το κύρος του συμμάχου του και να αποτρέψει τη δημιουργία ενός νέου μετώπου με τους Άγγλους, οι οποίοι άρχισαν να αποβιβάζονται στην Ελλάδα μετά την 28^η Οκτωβρίου, όχι πριν.

Ο Ι. Μεταξάς είχε αντιληφθεί τις προθέσεις της Γερμανίας γι’ αυτό απαιτούσε από τους Βρετανούς είτε να στείλουν στην Ελλάδα ισχυρές στρατιωτικές και αεροπορικές δυνάμεις ικανές να αποκρούσουν μια γερμανική επίθεση είτε να μην στείλουν καθόλου δυνάμεις (συμβολικού επιπέδου), που απλώς θα προκαλούσαν τη γερμανική αντίδραση. Αλλά, η Μ. Βρετανία, που βομβαρδιζόταν καθημερινά από τη γερμανική αεροπορία και φοβόταν στρατιωτική απόβαση στο έδαφός της ενώ παράλληλα πολεμούσε τους Ιταλούς και Γερμανούς στη Β. Αφρική, δεν είχε αυτή τη δυνατότητα. Όλα, όμως, άλλαξαν μετά την 28^η Οκτωβρίου 1940. Ο «κύβος ερρίφθη», η Ελλάδα θα πολεμούσε εναντίον του Άξονα.

Η χώρα μας πλήρωσε βαρύτατο τίμημα με εκατοντάδες χιλιάδες νεκρούς και τεράστιες υλικές καταστροφές ενώ και ο εμφύλιος πόλεμος που ακολούθησε, με τις δραματικές συνέπειές του, ήταν απόρροια της κατοχής.  Δυστυχώς η Ελλάδα δεν είχε άλλη επιλογή την 28^η Οκτωβρίου. Ο Μεταξάς είπε το ΟΧΙ και ο ελληνικός λαός εμφορούμενος από άκρατο πατριωτισμό έγραψε το έπος της Β. Ηπείρου. Μόνο κέρδος, όχι αμελητέο, η ενσωμάτωση της Δωδεκανήσου στον εθνικό κορμό το 1947.

Αναλογίες με το σήμερα

Εδώ και 51 χρόνια, μετά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974, ο Ελληνισμός απειλείται όχι από τη Δύση αλλά από την Ανατολή. Απειλείται από την Τουρκία, που επιδιώκει την ανασύσταση μιας σύγχρονης Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, όπως πριν 85 χρόνια οι Ιταλοί επεδίωξαν μια νέα Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.

Το δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας», το «casus belli», η αποστρατικοποίηση των νησιών του Α. Αιγαίου, η αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας σε δεκάδες μικρότερα νησιά, η άρνηση του δικαιώματος για ΑΟΖ σ’ όλα τα νησιά, οι επεμβάσεις στη Δ. Θράκη για τη δήθεν προστασία τής μουσουλμανικής μειονότητας, η επιδίωξη αναγνώρισης της κατεχόμενης ζώνης στην Κύπρο ως ανεξάρτητο κράτος και πολλά άλλα, συνιστούν προπαρασκευαστικές ενέργειες  με βαθύ χρονικό ορίζοντα. Στο μεσοδιάστημα θα ενισχύεται στρατιωτικά η Τουρκία και θα αναπτύσσει την πολεμική βιομηχανία της.

Η Ελλάδα και η Κυπριακή Δημοκρατία βρίσκονται ήδη σε υβριδικό πόλεμο με την ισλαμική Τουρκία. Αργά ή γρήγορα θα έρθει η στιγμή που θα δεχτούν ένα τελεσίγραφο ανάλογο αυτού που δέχτηκε ο Ιωάννης Μεταξάς την 28^η Οκτωβρίου του 1940. Η Τουρκία δε θα απαιτεί τίποτα λιγότερο από την παράδοση του Ελληνισμού. Τότε θα πρέπει να επιλέξουν ανάμεσα στο  ΟΧΙ και την υποταγή.

Για να μπορούν όμως να επιλέξουν το ΟΧΙ απαιτούνται: Παραγωγική και ανεξάρτητη οικονομία, ενεργειακή ασφάλεια, ισχυρές ένοπλες δυνάμεις, αναπτυγμένη αμυντική βιομηχανία, κοινωνική συνοχή, πατριωτικό αίσθημα, αποφασισμένη ηγεσία και σύμμαχοι. Οι τελευταίοι δεν αρκεί να έχουν αντιτιθέμενα γεωπολιτικά συμφέροντα με την Τουρκία, αλλά, πρέπει να διαθέτουν και την απαραίτητη οικονομική και στρατιωτική ισχύ καθώς και τη βούληση να τα χρησιμοποιήσουν.

Βλέπει κανείς ότι το ελλαδικό και κυπριακό πολιτικό σύστημα να αντιλαμβάνεται τους κινδύνους και να προετοιμάζεται επαρκώς για την αντιμετώπισή τους;

Πηγή : www.ellinikiantistasi.gr