Η Τουρκία και οι τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις οριστικοποιούν την παρουσία τους στη Λιβύη, σε μια κίνηση που θα έπρεπε να έχει ήδη «κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου» και στην Αθήνα.
Ο Ερντογάν υπέβαλε στην τουρκική Εθνοσυνέλευση προς έγκριση Μνημόνιο που παρέχει στις τουρκικές δυνάμεις εκτεταμένη επιχειρησιακή ελευθερία και νομική προστασία ενώ σταθμεύουν στη Λιβύη, εξασφαλίζοντας ετσι ευρείες εξουσίες για τις τουρκικές δυνάμεις στην Λιβύη και ανοίγοντας νέο κεφάλαιο στην απειλή που αντιμετωπίζει το «μαλακό υπογάστριο» της Ελλάδας.
Η νέα συμφωνία κωδικοποιεί τον τρόπο εγκατάστασης της Τουρκίας σε όλο τον κρατικό μηχανισμό της Λιβύης, τις διαδικασίες που θα οδηγήσουν σε αυτό. Όλα αυτά και με τη σφραγίδα του ΟΗΕ, ο οποίος έχει έχει αναγνωρίσει ως επίσημη κυβέρνηση την Τρίπολη και όχι την κυβέρνηση της Βεγγάζης του στρατηγού Χαφτάρ.
Ο ίδιος ο Χαφτάρ έχει φροντίσει να σταθεροποιήσει σε μεγάλο βαθμό τη σχέση του με την Τουρκία, μέσω των άτυπα ορισμένων ζωνών ελέγχου.
Αυτές οι εξελίξεις είναι το άμεσο αποτέλεσμα της άρνησης της κυβέρνησης Μητσοτάκη να εμπλακεί όπως έκαναν οι Τούρκοι: από το Δεκέμβριο του 2019 με την επίσκεψη του Χαφτάρ στην Αθήνα, ο οποίος ζητούσε απλώς όπλα, οικονομική υποστήριξη και συμβούλους από την Ελλάδα, η κυβέρνηση Μητσοτάκη βρίσκεται σε πλήρη απάθεια, κάτι που εξηγείται από την απροθυμία της να «ορθώσει το ανάστημα» απέναντι στα γερμανικά συμφέροντα.
Το Μνημόνιο αυτό, που υπογράφηκε την 1η Μαρτίου στην Αττάλεια και του οποίου τα περιεχόμενα μόλις τώρα ήρθαν στη δημοσιότητα, κατά την επίσκεψη του πρωθυπουργού της προσωρινής κυβέρνησης της Τρίπολης, Α.Ντμπεϊμπά και της συνάντησης του με τον Ερντογάν, εμβαθύνει τη στρατιωτική συνεργασία μεταξύ της Τουρκίας και της κυβέρνησης της Λιβύης.
Με βάση προηγούμενες συμφωνίες, συμπεριλαμβανομένου του «Μνημονίου Στρατιωτικής Εκπαιδευτικής Συνεργασίας» του 2012 και του Μνημονίου Ασφάλειας και Στρατιωτικής Συνεργασίας του 2019, το Μνημόνιο αποσκοπεί στην «ενίσχυση των αμυντικών δυνατοτήτων της Λιβύης».
Η Τουρκία, σύμφωνα με το Μνημονιο θα ηγηθεί των προσπαθειών για την αναδιάρθρωση και την εκπαίδευση των ενόπλων δυνάμεων και των μονάδων ασφαλείας της Λιβύης, ανταποκρινόμενη σε άμεσο αίτημα της κυβέρνησης υπό την ηγεσία του Ντπμεϊμπά.
Η τουρκική διακρατική συμφωνία με την οποία ουσιαστικά δορυφοροποιείται η Λιβύη, προβλέπει μεταξύ άλλων:
- Νομική ασυλία: Το τουρκικό στρατιωτικό προσωπικό στη Λιβύη θα έχει ευρεία νομική ασυλία σύμφωνα με το άρθρο 11, πράγμα που σημαίνει ότι τυχόν εγκλήματα που διαπράττονται κατά τη διάρκεια επίσημων καθηκόντων θα διέπονται αποκλειστικά από το τουρκικό δίκαιο.
Αυτό τους προστατεύει αποτελεσματικά από τη νομική δικαιοδοσία της Λιβύης, ενισχύοντας τον έλεγχο της Τουρκίας επί των δυνάμεών της στο εξωτερικό.
- Επιχειρησιακή ελευθερία: Το άρθρο 12 παρέχει στις τουρκικές δυνάμεις το δικαίωμα να φέρουν όπλα και να φορούν τις στολές τους ενώ βρίσκονται σε υπηρεσία, εχοντας σημαντική αυτονομία στις επιχειρήσεις τους.
Επιπλέον, το άρθρο 7 δίνει στις τουρκικές δυνάμεις απεριόριστη πρόσβαση στον εναέριο χώρο, τα χωρικά ύδατα και το εδαφος της Λιβύης, απαλλάσσοντάς τις από τοπικές κατασχέσεις ή κατηγορίες.
- Υλικοτεχνική και οικονομική υποστήριξη: Το μνημόνιο επιτρέπει στις τουρκικές δυνάμεις να δημιουργουν και να διαχειριζονται τα συστήματα επικοινωνίας τους και να δημιουργήσουν ταχυδρομικά γραφεία, υποκαταστήματα τραπεζών και εγκαταστάσεις αναψυχής στις περιοχές τους, όπως περιγράφεται λεπτομερώς στο άρθρο 9 και στο άρθρο 16.
Η Λιβύη έχει δεσμευτεί να παρέχει εκτεταμένη υλικοτεχνική υποστήριξη, καλύπτοντας βασικές υπηρεσίες όπως ηλεκτρικό ρεύμα, νερό και διαδίκτυο χωρίς κόστος. Επιπλέον, το Μνημόνιο περιλαμβάνει οικονομικές απαλλαγές, όπως αφορολόγητες εισαγωγές και εξαγωγές που σχετίζονται με τις τουρκικές στρατιωτικές δραστηριότητες στη Λιβύη, σύμφωνα με το άρθρο 14.
Το Μνημόνιο Συνεννόησης ισχύει για τρία έτη, με αυτόματη παράταση ενός έτους, εκτός εάν οποιοδήποτε από τα μέρη επιλέξει να το τερματίσει.
Αυτό διασφαλίζει τη συνεχή στρατιωτική παρουσία της Τουρκίας στη Λιβύη, μια βασική στρατηγική προτεραιότητα για την Άγκυρα, ειδικά δεδομένων των πολύτιμων πόρων πετρελαίου και φυσικού αερίου της Λιβύης.
Το μόνο σίγουρο είναι οτι τα προβλήματα για την Ελλάδα θα αυξηθούν.
Χάσαμε την περιφερειακή σταθερότητα στα νότια σύνορά μας, ενώ η άρνηση της κυβέρνησης Μητσοτάκη να βοηθήσει τους συμμάχους μας έναντι του ιστορικού αντιπάλου μας, δημιουργεί προοδευτικά στην απώλεια και άλλων κεκτημένων, αλλά και γεωπολιτικών ευκαιριών.
Παράδειγμα αποτελεί η συμμαχία με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τα οποία εχουν «αγκαλιάσει» την Τουρκία, σε αγαστή συνεργασία για ζητήματα εξωτερικής πολιτικής, άμυνας και οικονομίας, ένα «σκαλοπάτι» κάτω μόνο από το Κατάρ, με τις πωλήσεις τουρκικών οπλικών συστημάτων στην χώρα του Κόλπου να ξεπερνούν πλέον τα 30 δισεκατομμύρια ευρώ!
Απομένει να φανούν οι συνέπειες αυτής της, επιεικώς, ανεύθυνης εξωτερικής πολιτικής μας στο μέλλον, σίγουρα συντομότερα από όσο μέχρι στιγμής περιμέναμε.
