Μετά από τόσα χρόνια η Δύση και ειδικότερα η ΕΕ αρχίζουν και βλέπουν ότι η Ουκρανία επί των ημερών του Βολοντίμιρ Ζελένσκι έχει αυξήσει ακόμα περισσότερο τα επίπεδα διαφθοράς.
Ωστόσο επιχειρείται η απόκρυψή της με την βοήθεια των ελεγχόμενων ΜΜΕ καθώς οι Ευρωπαίοι πολίτες πρέπει να συνεχίσουν να πιστεύουν στην «καλή» Ουκρανία και ότι αξίζει τον κόπο η οικονομική τους εξαθλίωση για να πολεμηθεί η «κακιά» Ρωσία.
Πρέπει να πιστεύουν πως τα χρήματά τους πάνε για την ουκρανική ελευθερία και δεν καταλήγου σε μερικές τσέπες κάποιων επιτήδειων.
Τελευταίο επεισόδιο στις συνεχείς αποκαλύψεις των τελευταίων ημερών η απομάκρυνση του υπουργού Δικαιοσύνης της χώρας, Χέρμαν Γκαλούστσενκο, τα καθήκοντα του οποίου τέθηκαν σε αναστολή εν μέσω έρευνας για ένα κύκλωμα μίζας ύψους 100 εκατομμυρίων δολαρίων.
«Σήμερα το πρωί πραγματοποιήθηκε έκτακτη συνεδρίαση της κυβέρνησης. Αποφασίσαμε να θέσουμε τον Χέρμαν Γκαλούσενκο σε διαθεσιμότητα από το αξίωμα του υπουργού Δικαιοσύνης», ανακοίνωσε η πρωθυπουργός της Ουκρανίας, Γιούλια Σβιριντένκο.
Τα καθήκοντα του υπουργού Δικαιοσύνης θα αναλάβει η αναπληρωτής υπουργός Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης, Λιουντμίλα Σουγκάκ.
«Πιστεύω ότι η αναστολή για όσο διάστημα διαρκεί η έρευνα είναι μια πολιτισμένη και ορθή πορεία δράσης. Θα υπερασπιστώ τον εαυτό μου νομικά και θα αποδείξω τη θέση μου», τόνισε από την πλευρά του ο Χέρμαν Γκαλούστσενκο.
Η αναστολή αυτή, σε μια χώρα που έχει βρεθεί στο επίκεντρο γεωπολιτικών συγκρούσεων, δεν είναι απλώς μια εσωτερική υπόθεση· αποτελεί σήμα κινδύνου για τη διαφάνεια, τη δικαιοσύνη και τη διεθνή πίστη στην κυβέρνηση του Βολοντίμιρ Ζελένσκι, την οποία χρηματοδοτούν και εξοπλίζουν αφειδώς οι χώρες της Ε.Ε από την έναρξη της ρωσικής επέμβασης.
Σύμφωνα με τους ανακριτές του Κιέβου, ο υπουργός φέρεται να εμπλέκεται σε υπόθεση δωροδοκίας ύψους 100 εκατομμυρίων δολαρίων.
Στην κορυφή της πυραμίδας βρίσκεται ο Τιμούρ Μίντιτς, ο οποίος ανήκει στο στενότατο περιβάλλον του Βολοντίμιρ Ζελένσκι.
Το όνομά του δεν αναφέρεται στα έγγραφα της έρευνας. Ωστόσο, σύμφωνα με τον βουλευτή Γιαροσλάβ Ζελεζνιάκ και το BBC News Ukraine, πίσω από το κωδικό όνομα «Κάρλσον» κρύβεται ο ίδιος ο Μίντιτς.
Ο «Κάρλσον» περιγράφεται στα έγγραφα της έρευνας ως ο άνθρωπος στην κορυφή της πυραμίδας της διαφθοράς.
Μάλιστα, ο Μίντιτς πρόλαβε να διαφύγει από την Ουκρανία, λίγο πριν οι ερευνητές της Nabu –της Εθνικής Υπηρεσίας Καταπολέμησης της Διαφθοράς που διεξάγει την έρευνα– χτυπήσουν την πόρτα του με ένταλμα έρευνας.
Εύλογο -και αναπάντητο- το ερώτημα πώς κατάφερε να διαφύγει ο άνθρωπος που ήταν κοντά στον Ζελένσκι.
Η Sapo, η ειδική εισαγγελία κατά της διαφθοράς που διεξάγει έρευνες μαζί με τη Nabu, κατήγγειλε διαρροή πληροφοριών.
«Το πρωί της 10ης Νοεμβρίου», αναφέρεται σε ανακοίνωση, «ο επικεφαλής της εισαγγελίας Αλεξάντερ Κλιμένκο συνέστησε επιτροπή για τη διεξαγωγή επίσημης έρευνας σχετικά με την πιθανή διαρροή στοιχείων από τις προκαταρκτικές έρευνες της Nabu και της Sapo».
Σύμφωνα με την εφημερίδα Ukrayinska Pravda, ο κύριος ύποπτος είναι ο αναπληρωτής διευθυντής της Εισαγγελίας, Αντρίι Σινιούκ.
Σχολιάζοντας τις αποκαλύψεις για το σκάνδαλο με τις μίζες στην Ουκρανία, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ έκανε λόγο για κλοπή των δωρεών προς το Κίεβο.
«Πιστεύουμε ότι αυτό έχει γίνει αντιληπτό στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και στις ΗΠΑ.
Αυτές είναι οι χώρες που είναι τόσο ενεργοί δωρητές του καθεστώτος του Κιέβου.
Και αυτές οι χώρες, φυσικά, αρχίζουν να συνειδητοποιούν όλο και περισσότερο ότι ένα σημαντικό μέρος των χρημάτων που παίρνουν από τους φορολογούμενους τους, το κλέβει το καθεστώς του Κιέβου. Αυτό είναι απολύτως προφανές. Όλο και περισσότεροι άνθρωποι το συνειδητοποιούν», τόνισε χαρακτηριστικά.
Το πρωινό της Δευτέρας 10 Νοεμβρίου στην Ουκρανία ξεκίνησε με ηχηρές ειδήσεις για δεκάδες ταυτόχρονες έρευνες σε πρόσωπα που εμπλέκονται σε ένα πολυεπίπεδο εγκληματικό σχέδιο υπεξαίρεσης κεφαλαίων της κρατικής εταιρείας «Ενεργκοάτομ».
Αυτή ήταν η κατάληξη της επιχείρησης «Μίδας», της έρευνας που διεξήγαγε το Εθνικό Γραφείο Καταπολέμησης της Διαφθοράς (NABU) για ενάμιση χρόνο.
Ως αποτέλεσμα της έρευνας αποκαλύφθηκε ένα σύστημα διαφθοράς που είχε διαπεράσει τον κρατικό ενεργειακό τομέα και είχε φτάσει μέχρι τα υψηλότερα κλιμάκια της εξουσίας, αγγίζοντας, τουλάχιστον, τον πρόεδρο της χώρας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι.
Οι ανακριτές συγκέντρωσαν πάνω από χίλιες ώρες ηχογραφήσεων συνομιλιών, στις οποίες οι λεγόμενοι «επόπτες», χωρίς καμία θέση ή επίσημη εξουσία, μοίραζαν συμβάσεις, «έπαυαν» πληρωμές και αποφάσιζαν ποιος θα κερδίζει χρήματα κατά τη διάρκεια του πολέμου.
Στο επίκεντρο της ιστορίας βρίσκεται η κρατική εταιρεία «Ενεργκοάτομ», η οποία διαχειρίζεται όλους τους πυρηνικούς σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής της Ουκρανίας και ο ετήσιος κύκλος εργασιών της φτάνει τα 200 δισεκατομμύρια γρίβνα, ή περισσότερα από 4 δισεκατομμύρια ευρώ.
Υπό την κάλυψη των κρατικών αξιωματούχων λειτουργούσε μια ολόκληρη σκιώδης ιεραρχία:
Από τους «επιμελητές» του Υπουργείου Ενέργειας έως τα back office στο κέντρο του Κιέβου, όπου τηρούνταν «μαύρα βιβλία» και ξεπλένονταν δεκάδες εκατομμύρια δολάρια.
Μεταξύ των βασικών εμπλεκομένων είναι ο στενότατος συνεργάτης και παλιός φίλος του προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι στο «Κβαρτάλ-95» – την εταιρία τηλεοπτικών παραγωγών την εποχή που ο Ουκρανός πρόεδρος έκανε καριέρα διασκεδαστή – ηθοποιού) Τιμούρ Μίντιτς, ο πρώην σύμβουλος του πρώην υπουργού Ενέργειας, Γκερμάν Γκαλούσενκο, Ιγκόρ Μιρονιούκ, και πολλοί άλλοι, μεταξύ των οποίων και συνταξιούχοι αστυνομικοί.
Σύμφωνα με τις ηχογραφήσεις της NABU, εκτός από τη συζήτηση για τα σχέδια διαφθοράς, οι ύποπτοι ενδέχεται να εμπόδισαν την προστασία των ενεργειακών εγκαταστάσεων εν μέσω των ρωσικών επιθέσεων, όταν από αυτές τις αποφάσεις εξαρτιόταν το αν θα υπήρχε ρεύμα στα σπίτια εκατομμυρίων Ουκρανών.
«Εγώ θα περίμενα. Κρίμα τα λεφτά. Είναι σπατάλη», λέει ένας από αυτούς στο ηχητικό αρχείο, όταν γίνεται λόγος για την κατασκευή καταφυγίου για μετασχηματιστές κοντά σε πυρηνικούς σταθμούς.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της NABU, το σύστημα ήταν αρκετά πρωτόγονο και κυνικό:
Αν μια ιδιωτική επιχείρηση ήθελε να συνεργαστεί (να πουλήσει προϊόντα ή να παρέχει υπηρεσίες) με την «Ενεργκοάτομ», έπρεπε να πληρώσει προμήθεια από 10% έως 15%.
Αν αρνιόταν, δεν πληρωνόταν και «έβγαινε» από τη λίστα των προμηθευτών.
Οι συμμετέχοντες αποκαλούσαν μεταξύ τους αυτόν τον μηχανισμό «σφραγίδα»: είτε μοιράζεσαι το περιθώριο κέρδους, είτε στέκεσαι μπροστά σε κλειστή πόρτα.
Ποιος όμως έκανε τη διαρροή με την οποία κατάφερε να ξεφύγει ο Μίντιτς; Σύμφωνα με την Ukrayinska Pravda, όλα δείχνουν τον πρώτο αναπληρωτή διευθυντή της Εισαγγελίας, Αντρίι Σινιούκ.
«Η συντακτική ομάδα κατάφερε να καταγράψει τις μυστικές συναντήσεις του Σινιούκ τους τελευταίους μήνες», αναφέρει το ρεπορτάζ, και ανάμεσα στα άτομα με τα οποία είχε επαφές είναι ο δικηγόρος Ολεξίι Μένιβ, που «επισκέπτεται τακτικά το σπίτι του Μίντιτς στην οδό Hrushevskoho 9A».
Ο Σινιούκ φέρεται να συνάντησε τον Μένιβ τουλάχιστον τρεις φορές: στις 27 και 28 Αυγούστου και την 1η Οκτωβρίου 2025. Τώρα, το σκάνδαλο της διαρροής μπορεί να στοιχίσει στον ίδιο τον Κλιμένκο.
Επίσης, στις 10 Νοεμβρίου πραγματοποιήθηκαν έρευνες στον πρώην υπουργό Ενέργειας Γκερμάν Γκαλούσενκο (στις καταγραφές της NABU εμφανίζεται με το ψευδώνυμο «Καθηγητής» ή «Γκέρα»), ο οποίος, σύμφωνα με πληροφορίες της ουκρανικής εφημερίδας «Εκονομίτσεσκαγια Πράβντα», εξακολουθεί να διατηρεί την επιρροή του στον ενεργειακό τομέα της χώρας μέσω της νυν υπουργού Ενέργειας Σβετλάνα Γκριντσούκ και πολλών στελεχών του υπουργείου, τους οποίους ο ίδιος είχε τοποθετήσει στις θέσεις τους πριν από την απομάκρυνσή του τον Ιούλιο του 2025.
Τη σκιώδη διαδικασία διεύθυναν ο Ίγκορ Μιρονιούκ, με το παρατσούκλι «Ρόκετ», και ο Ντμίτρι Μπάσοφ, με το παρατσούκλι «Τενόρος».
Ο Μιρονιούκ είναι πρώην βοηθός του «προδότη» Αντρέι Ντερκάτς, ο οποίος μετά την έναρξη του πολέμου έφυγε για τη Ρωσική Ομοσπονδία, όπου τώρα είναι βουλευτής.
Μετά το 2023, ο Μιρονιούκ έγινε σύμβουλος του Γκαλούσενκο. Από αυτή τη θέση, φαίνεται ότι άρχισε να χτίζει τη δική του ιεραρχία επιρροής στην «Ενερκγοάτομ».
Ο Μπάσοφ είναι πρώην υπάλληλος της Γενικής Εισαγγελίας και του Ταμείου Κρατικής Περιουσίας, ο οποίος στη συνέχεια έγινε εκτελεστικός διευθυντής φυσικής προστασίας και ασφάλειας της «Ενερκγοάτομ».
Οι ανακριτές τον αποκαλούν κύριο επιμελητή των χρηματοοικονομικών ροών της εταιρείας.
Η NABU διαπίστωσε ότι οι «Ρόκετ» και «Τενόρος» έλεγχαν όλες τις προμήθειες, τις αποφάσεις σχετικά με το προσωπικό και τα λογιστικά του κρατικού ενεργειακού γίγαντα.
«Στην πραγματικότητα, τη διαχείριση της στρατηγικής επιχείρησης ασκούσαν τρίτα πρόσωπα που δεν είχαν καμία επίσημη εξουσία. Αυτοί οι ίδιοι αποφάσιζαν ποιος θα λάμβανε τη σύμβαση και ποιος θα αποκλειόταν», λέει η NABU. Όλοι όμως προέρχονται από τον «σκληρό» κρατικό πυρήνα, ο οποίος φτάνει μέχρι το προεδρικό γραφείο στο Κίεβο.
Το πώς λειτουργούσε αυτό στην πράξη αποδεικνύεται περίτρανα από το ακόλουθο παράδειγμα: αν το 2024 μία από τις εταιρείες – προμηθευτές, πούλησε στην «Ενεργκοατόμ» εξοπλισμό συνολικής αξίας μόλις 250.000 ευρώ, το 2025, αφού μπήκε υπό την «προστασία» της εγκληματικής οργάνωσης, έλαβε συμβάσεις αξίας άνω των 9 εκατομμυρίων ευρώ.
Ένας άλλος πρωταγωνιστής των ηχογραφήσεων της NABU είναι ο εν ενεργεία μέλος της Εθνικής Επιτροπής που ασκεί κρατική ρύθμιση στους τομείς της ενέργειας και των κοινωφελών υπηρεσιών Σεργκέι Πουσκάρ, ο οποίος εμφανίζεται σε συνομιλίες σχετικά με τη μεταφορά 20 χιλιάδων δολαρίων.
«Μέχρι και πριν από τρεις μήνες ήταν εκτελεστικός διευθυντής νομικών θεμάτων της “Ενεργκοατόμ». Από το 2022 έως το 2025 ήταν εκτελεστικός διευθυντής νομικής υποστήριξης της «Ενεργκοατόμ», ανέφερε ο Ζελεζνιάκ.
Στις αρχές Σεπτεμβρίου, ο Πουσκάρ ορίστηκε μέλος της Εθνικής Επιτροπςή Κρατικής Ρύθμιση στους τομείς της ενέργειας και των υπηρεσιών κοινής ωφέλειας (NKREKU), αν και σύμφωνα με τα αποτελέσματα του διαγωνισμού δεν πληρούσε τις προϋοθέσεις. «Στον διαγωνισμό της NKREKU έλαβε τη χειρότερη βαθμολογία, ήταν τέταρτος, αλλά τελικά “έριξαν” τον δεύτερο και προώθησαν τον Πουσκάρ. Είναι άνθρωπος του Μιρονιούκ», λέει κοινοβουλευτική πηγή στην εφημερίδα.
Επίσης, σύμφωνα με τους ανακριτές, στο σχέδιο διαφθοράς εμπλέκονταν τέσσερις ακόμη υπάλληλοι του λεγόμενου «back office», που ήταν υπεύθυνο για τη νομιμοποίηση των χρημάτων.
Στο πλαίσιο της επιχείρησης «Μίδας», η NABU εντόπισε ένα ολόκληρο χρηματοοικονομικό δίκτυο, το οποίο είχε δημιουργηθεί για τη νομιμοποίηση δωροδοκιών και «μίζων» από την κρατική εταιρεία «Ενεργκοάτομ».
Το σύστημα λειτουργούσε εξίσου καλά με οποιαδήποτε τράπεζα, με δική του «ταμειακή πειθαρχία», λογιστήριο, συναλλαγματικές πράξεις και γεωγραφική κάλυψη που εκτεινόταν από το Κίεβο έως την Ατλάντα (πολιτεία της Τζόρτζια) και τη Μόσχα.
Στις συνομιλίες ο «Ρόκετ» και ο «Τενόρος» συζητούν τη «μεταφορά» δεκάδων χιλιάδων δολαρίων, επινοώντας συνεχώς νέες διαδρομές μεταφοράς.
Της επιχειρησιακής πλευρά του «πλυντηρίου» ηγούνταν ένας άντρας με το παρατσούκλι «Σούγκαρμαν».
Πιθανότατα πρόκειται για έναν από τους αδελφούς Ζούκερμαν, τον Μιχαήλ ή τον Αλέξανδρο. Αυτοί οι επιχειρηματίες συνδέονται με τον Τιμούρ Μίντιτς, συνιδιοκτήτη του «Κβαρτάλ-95».
Οι αδελφοί Ζουκερμάν, όπως και ο Μίντιτς, κατάφεραν να φύγουν από τη χώρα λίγο πριν τις έρευνες για την υπόθεση «Μίδας».
Σύμφωνα με τα στοιχεία των ανακριτών της NABU, αυτοί ήταν υπεύθυνοι για την καταγραφή και το ξέπλυμα μετρητών μέσω ενός δικτύου εξωχώριων εταιρειών.
Το γραφείο που χρησιμοποιούσαν για τις συναλλαγές τους βρισκόταν στο κέντρο του Κιέβου, σε ένα κτίριο που ανήκε στην οικογένεια του «προδότη» Αντρέι Ντερκάτς, πρώην Ουκρανού βουλευτή και νυν γερουσιαστή της Ρωσικής Ομοσπονδίας.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας, σε αυτό το γραφείο τηρούνταν τα «μαύρα βιβλία», φυλάσσονταν τα μετρητά και καταγράφονταν όλες οι πληρωμές.
Ρόλο – κλειδί διαδραμάτιζε ένας υπάλληλος του γραφείου με το παρατσούκλι «Ρέσικ», στην ουσία ο επικεφαλής λογιστής της εγκληματικής οργάνωσης. Μέσω αυτού γίνονταν οι βασικές συναλλαγές, ενώ τα χρήματα συχνά διανέμονταν εκτός Ουκρανίας, ιδίως κατά τη διάρκεια των αποστολών εκπροσώπων ενεργειακών εταιρειών.
Η γεωγραφία του «πλυντηρίου»
Η γεωγραφία της κίνησης των κεφαλαίων, που καταγράφηκε από τη NABU, είναι εντυπωσιακή: Αφρική, Βόρεια Αμερική και ακόμη και Μόσχα.
Σύμφωνα με τα έγγραφα της NABU, συνολικά μέσω αυτής της δομής πέρασαν περίπου 100 εκατομμύρια δολάρια. Μόνο για λογαριασμό του «Ρόκετ» οι ερευνητές κατέγραψαν ξέπλυμα άνω των 5 εκατομμυρίων δολαρίων.
Τον Φεβρουάριο του 2025, ο Μιρονιούκ μεταβίβασε στο «πλυντήριο» 350.000 δολάρια, ενώ τον Μάρτιο 840.000 δολάρια και 100.000 ευρώ. Τον επόμενο μήνα, τον Απρίλιο, ο όγκος των «συναλλαγών» αυξήθηκε σε τρία εκατομμύρια δολάρια.
Οι ντετέκτιβ της NABU κατέγραψαν πώς τα μετρητά αναμιγνύονταν με άλλες ροές, μετατρέπονταν σε διάφορα νομίσματα, μεταφέρονταν σε κρυπτονομίσματα και στη συνέχεια επιστρέφονταν «καθαρά» στην κυκλοφορία. «Η κλίμακα ήταν τόσο μεγάλη που μερικές φορές τα χρήματα τα έβαζαν σε μπαλάκια», λέει ο ντετέκτιβ της NABU.
Ένα από τα επεισόδια αποδεικνύει ότι ο «Ρόκετ» διαπραγματευόταν προσωπικά τη νομιμοποίηση των κεφαλαίων στην Ατλάντα των ΗΠΑ. Τέτοιες συμφωνίες, σύμφωνα με τους ανακριτές, αποδεικνύουν τον διεθνή χαρακτήρα της δραστηριότητας της οργάνωσης: το δίκτυο εταιρειών και μεσαζόντων δραστηριοποιούνταν σε αρκετές ηπείρους.
Όλα αυτά, όπως πιστεύουν στη NABU, λειτουργούσαν υπό τον έλεγχο του «Κάρλσον», δηλαδή του επιχειρηματία Μίντιτς, ο οποίος είναι στενός συνεργάτης του προέδρου Ζελένσκι και τον οποίο η έρευνα θεωρεί ως τον οργανωτή του σχεδίου.
Στο στενό περιβάλλον του προέδρου
Όπως επισημαίνει η NABU, τα μέλη της εγκληματικής οργάνωσης θεωρούσαν το ζήτημα της προστασίας των ενεργειακών εγκαταστάσεων ως «συνηθισμένη πηγή κέρδους». Για παράδειγμα, σε μία από τις συνομιλίες, ο «Τενόρος» και ο «Ρόκετ» συζητούν τα σχέδια για τη συνέχιση της κατασκευής των προστατευτικών εγκαταστάσεων και αναφέρουν «τρελά νούμερα», δηλαδή το κόστος κατασκευής.
Η NABU έχει δημοσιοποιήσει μέχρι στιγμής μόνο δύο μέρη της «σειράς» της για τη διαφθορά μεγάλης κλίμακας στην «Ενεργκοατόμ».
Σύμφωνα με εκπροσώπους της υπηρεσίας η έρευνα συνεχίζεται και τελικά θα οδηγηθεί στο δικαστήριο.
Ωστόσο, μέχρι στιγμής δεν έχουν απαγγελθεί κατηγορίες σε κανέναν από τους εμπλεκόμενους και δεν έχει επιβληθεί προληπτικό μέτρο. Επομένως, το κύριο ερώτημα τώρα είναι αν θα υπάρχει η πολιτική βούληση να ολοκληρωθεί αυτή η υπόθεση, δεδομένου ότι τα στοιχεία οδηγούν όχι μόνο σε υψηλόβαθμους αξιωματούχους της κυβέρνησης, αλλά και στο στενό περιβάλλον του προέδρου.
Ο ίδιος ο Ζελένσκι, στην απογευματινή του ομιλία στις 10 Νοεμβρίου, σχολίασε την κατάσταση με αρκετά γενικούς όρους. Ο πρόεδρος δήλωσε ότι υποστηρίζει την έρευνα της NABU και της SAP, αλλά δεν ανέφερε ονόματα και δεν είπε τίποτα για πιθανές παραιτήσεις ή απομάκρυνση αξιωματούχων που εμπλέκονται στο σκάνδαλο.
