Ένα ακόμα κατασκοπευτικό εργαλείο για τις καταθέσεις των πολιτών απέκτησαν οι εκλεκτικές αρχές με το πρόσχημα του εντοπισμού του «μαύρου χρήματος».
Πρόκειται για μία νέα πλατφόρμα που θα επιτρέπει στους ελεγκτικούς μηχανισμούς να αντλούν στοιχεία σε πραγματικό χρόνο από τράπεζες, εποπτικές αρχές, δημόσιους φορείς και αρμόδιους οργανισμούς.
Ο επίσημος σκοπός θα είναι να αποκαλύπτονται το ξέπλυμα χρήματος και η χρηματοδότηση της τρομοκρατίας.
Πρόκειται για ένα ψηφιακό εργαλείο που υπόσχεται διαφάνεια και ακρίβεια στις συναλλαγές, αλλά ταυτόχρονα θα αυξήσει σε υπέρμετρο βαθμό την κρατική παρακολούθηση.
Η πλατφόρμα ονομάζεται Ψηφιακή Πλατφόρμα Συλλογής και Τήρησης Στατιστικών Στοιχείων και υλοποιήθηκε από το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών σε συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων, με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Στη βάση της έχουν οργανωθεί σχεδόν 4.000 πεδία δεδομένων – μια δομή που, όπως ανέφεραν οι αρμόδιοι, καλύπτει τις ανάγκες όλων των εμπλεκόμενων φορέων και σέβεται τις προβλέψεις για προστασία προσωπικών δεδομένων.
Στην πλατφόρμα καταχωρούν και τηρούν στατιστικά στοιχεία οι εμπλεκόμενες δημόσιες αρχές που εμπλέκονται στην πρόληψη και στην καταστολή της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας.
Εκτός από την αρμόδια υπηρεσία του ΥΠΕΘΟ, έχουν ήδη εγγραφεί ως χρήστες το υπουργείο Δικαιοσύνης, το υπουργείο Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, δικαστικές και εισαγγελικές αρχές, αστυνομικές υπηρεσίες, φορολογικές αρχές και άλλοι θεσμικοί φορείς, οι οποίοι, μετά από σχετική ηλεκτρονική ειδοποίηση, καταχωρούν τα στατιστικά στοιχεία αρμοδιότητάς τους.
Ο τρόπος λειτουργίας προβλέπει διαβαθμισμένη και ελεγχόμενη πρόσβαση: μέσω υποσυστήματος διαχείρισης χρηστών οι εξουσιοδοτημένοι φορείς βλέπουν μόνο τα δεδομένα και τις λειτουργίες που απαιτούν οι ρόλοι τους (τουλάχιστον έτσι υποτίθεται ότι θα συμβαίνει).
Παράλληλα, το σύστημα ενσωματώνει υποσύστημα δημιουργίας αναφορών που επεξεργάζεται τα καταχωρημένα στατιστικά δεδομένα και παράγει εκθέσεις – ενδεικτικά, οι αναφορές αυτές χρησιμοποιούνται για την ενημέρωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής από την αρμόδια υπηρεσία του ΥΠΕΘΟ.
Η διασύνδεση με τραπεζικά συστήματα και εποπτικές αρχές, καθώς και η δυνατότητα άντλησης στοιχείων σε «πραγματικό χρόνο», αυξάνουν την αποτελεσματικότητα των ελέγχων, μειώνουν τα «τυφλά σημεία» και επιταχύνουν τις εισαγωγές πληροφοριών στη ροή της έρευνας.
Όμως ας μην κοροϊδευόμαστε, το νέο εργαλείο δημιουργεί σοβαρά ζητήματα προστασίας προσωπικών δεδομένων: Ποιος και με ποια εξουσιοδότηση αντλεί τι πληροφορίες, πόσο διατηρούνται τα δεδομένα, ποιοι έχουν τελικά πρόσβαση σε σύνθετες αναφορές και ποιοι ελέγχουν τις αλυσιδωτές διασυνδέσεις μεταξύ συστημάτων;
Το υπουργείο Οικονομικών τονίζει ότι έχουν ληφθεί μέτρα προστασίας προσωπικών δεδομένων και ότι η πλατφόρμα λειτουργεί εντός νομικού πλαισίου αλλά πολύ δύσκολα θα το πιστέψουν αυτό οι πολίτες.
Ειδικοί και εκπρόσωποι οργανώσεων προστασίας δεδομένων επισημαίνουν κινδύνους και αυτονόητα ζητήματα όπως:
Αυξημένο ρίσκο διαρροών, πιθανότητα επεκτατικής χρήσης των δεδομένων πέρα από τον αρχικό σκοπό, και δυσκολία επαλήθευσης ότι κάθε αίτημα πρόσβασης δικαιολογείται από πραγματικό έλεγχο.
Βασικά όσο δεν υπάρχουν ξεκάθαρες, νομικά κατοχυρωμένες δικλείδες, με τις οποίες θα βρίσκονται άμεσα όσοι κάνουν παράνομη χρήση προσωπικών δεδομένων και θα τιμωρούνται με πολύ σκληρές ποινές, θα πρόκειται για ένα εργαλείο εύκολης παρακολούθησης και τίποτα παραπάνω.
Ως προς τα πρακτικά μέτρα που προτείνουν οι ειδικοί για να περιοριστούν οι κίνδυνοι, περιλαμβάνονται:
Αυστηρό logging και διαφανής μηχανισμός ελέγχου (audit trails) για κάθε πρόσβαση, ανεξάρτητοι εποπτικοί και δικαστικοί έλεγχοι των αιτημάτων άντλησης δεδομένων, εφαρμογή αρχής ελάχιστης συγκέντρωσης (data minimization) ώστε να αποθηκεύονται μόνο τα απολύτως αναγκαία πεδία, σαφείς πολιτικές διαγραφής δεδομένων και περιορισμοί στην περαιτέρω διαβίβαση αναφορών σε τρίτους φορείς.
Ζούμε σε πολύ σκοτεινές εποχές και με την πρόφαση της υπεράσπισης της Δημοκρατίας υλοποιούνται πρακτικές που θα τις ζήλευαν ακόμα και τα πιο σκληρά ολοκληρωτικά καθεστώτα.
