Το καλοκαίρι του 2013 ήταν ένα από εκείνα τα σκληρά καλοκαίρια της οικονομικής κρίσης. Οι περισσότεροι Έλληνες ήταν σε εξαιρετικά δύσκολη οικονομική κατάσταση.
Τα μνημόνια είχαν αρχίσει να αφήνουν το αποτύπωμά τους στη ζωή των πολιτών οι οποίοι προσπαθούσαν να βρουν ξανά το βηματισμό τους απέναντι σε ένα κυκεώνα μέτρων που διαρκώς ψαλίδιζαν το εισόδημα τους.
Όπως γίνεται εύκολα κατανοητό, η κοινωνική ένταση ήταν τεράστια. Ήταν κάτι παραπάνω από εμφανές πως μια «σπίθα» αρκούσε για να υπάρξει «έκρηξη».
Τα όσα έγιναν μια ημέρα σαν σήμερα και στέρησαν τη ζωή από τον 19χρονο Θανάση Καναούτη ήταν απόλυτα ενδεικτικά του κλίματος που υπήρχε εκείνη την εποχή στην κοινωνία.
Υπήρχαν αυτοί που έλεγαν πως ο 19χρονος «δολοφονήθηκε» επειδή δεν είχε να πληρώσει 1,20 ευρώ που κόστιζε τότε το εισιτήριο και υπήρχαν και εκείνοι που καταδίκαζαν τους «τσαμπατζήδες» και τους «Δεν Πληρώνω», θεωρώντας πως ο Θανάσης μπήκε χωρίς εισιτήριο στο τρόλεϊ από… πολιτική άποψη.
Θάνατος για ένα εισιτήριο
Ήταν 13 Αυγούστου του 2013 στην οδό Παναγή Τσαλδάρη στο Περιστέρι. Ο 19χρονος Θανάσης επέστρεφε στο σπίτι του στο Περιστέρι με τη γραμμή 12 του ΗΛΠΑΠ. Λίγο μετά τις 22:30, ο 19χρονος επιβιβάστηκε στο τρόλεϊ από τη στάση του Αγίου Αντωνίου στο Περιστέρι με κατεύθυνση την Ανθούπολη.
Όλα ξεκίνησαν όταν στην αμέσως επόμενη στάση, επιβιβάστηκε ένας ελεγκτής προκειμένου να κάνει τον έλεγχο. Όταν έφτασε στον Θανάση Καναούτη και του ζήτησε το εισιτήριο, ο νεαρός του απάντησε πως ήταν άνεργος και δεν είχε τη δυνατότητα να πληρώσει το αντίτιμο.
Οι δυο τους διαπληκτίστηκαν έντονα, με τον ελεγκτή να λέει στον 19χρονο πως θα πρέπει να κατέβουν μαζί από το τρόλεϊ προκειμένου στη συνέχεια να του «κόψει» το προβλεπόμενο πρόστιμο.
«Ο ελεγκτής τον πρόλαβε και τον άρπαξε από την μπλούζα και η μπλούζα σκίστηκε, ενώ έσπασαν και τα γυαλιά του ελεγκτή. Μόλις ηρέμησαν, ξεκίνησα για να συνεχίσω τη διαδρομή. Δεν είχαν περάσει λίγα λεπτά και ο νεαρός πήγε τρέχοντας στη μεσαία πόρτα, έσπασε το μπουτόν κινδύνου, το όχημα αυτόματα άρχισε να επιβραδύνει ωστόσο ο νεαρός άνοιξε την πόρτα και πήδηξε έξω» είχε πει ο οδηγός του οχήματος. Ο 19χρονος μεταφέρθηκε σοβαρά τραυματισμένος αρχικά στο νοσοκομείο «Αγία Όλγα» και στη συνέχεια στο Γενικό Κρατικό Αθηνών, όπου τα ξημερώματα άφησε την τελευταία του πνοή.
Οι μαρτυρίες για το τι ακριβώς είχε συμβεί ήταν συγκεχυμένες. «Του είπε ο ελεγκτής ότι αφού δεν είχε εισιτήριο και δεν είχε και χρήματα προφανώς, να μην κατεβεί στη στάση και να πάνε στο τέρμα. Έτσι προχώρησε για τον έλεγχο στο υπόλοιπο τρόλεϊ. Ο 19χρονος έσπρωξε τους άλλους επιβάτες, έφθασε στη μεσαία πόρτα και πάτησε το μπουτόν ασφαλείας που υπάρχει στις πόρτες σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης. Αυτό απενεργοποιεί τις πόρτες, οι πόρτες του τρόλεϊ δεν ανοίγουν με τίποτα όταν είναι εν κινήσει, καθώς το τρόλεϊ πρέπει να σταματήσει, να δέσει αερόφρενο που λέμε εμείς και μετά να ανοίξουν οι πόρτες. Μόνο στην περίπτωση που κατεβάσεις το μπουτόν ακινητοποιείται η πόρτα. Έτσι άνοιξε η συγκεκριμένη πόρτα και πήδηξε κάτω», είχε πει ο Κώστας Νικολακόπουλος, πρόεδρος των εργαζομένων στα τρόλεϊ.
Αντίθετα, η αυτόπτης μάρτυρας Γεωργία Παναγιωτοπούλου είδε δώσει μια εντελώς διαφορετική εκδοχή. «Ο οδηγός και ο ελεγκτής επέμεναν: ”Θα πληρώσεις το πρόστιμο”. ”Δεν έχω χρήματα, είμαι άνεργος, το ίδιο και οι γονείς μου” απαντά το παιδί. ”Αφήστε το, θα το πληρώσουμε εμείς” λέμε οι συνεπιβάτες. Πετάγεται ο οδηγός και λέει: ”Αυτά κάνετε κάθε φορά, δεν έχετε δικαίωμα να πληρώσετε εσείς γι’ αυτόν. Είναι υποχρεωμένος ο κάθε πολίτης να πληρώνει το εισιτήριό του”. ”Μα δεν έχει το παιδί”, συνεχίσαμε να λέμε εμείς. Τότε λέει ο οδηγός: ”Κατέβα κάτω ρε κωλόπαιδο, θα πληρώσεις εισιτήριο”. Δίπλα του ο ελεγκτής ωρυόταν, έβριζε όλο τον κόσμο. Το παιδί ήταν πάνω στην πόρτα στηριγμένο και ο ελεγκτής τσακωνόταν μαζί του. Ήρθαν στα χέρια. Ανοίγει η πόρτα χωρίς να την ανοίξει το παιδί. Όχι, το παιδί δεν άνοιξε την πόρτα. Ο οδηγός ήταν με το μέρος του ελεγκτή. Ήμασταν τσουβάλι μέσα. Ο νεαρός βρέθηκε μετέωρος έξω με την πόρτα ανοιγμένη και τον ελεγκτή από πάνω του».
Οι ιατροδικαστές Γιώργος Ντιλέρνια και Σουλτάνα Μαριανού που εξέτασαν τη σορό του 19χρονου τόνισαν πως ο θάνατος προήλθε από βαριά κρανιοεγκεφαλική κάκωση, λόγω πτώσης επεσήμαναν, όμως, πως από τη νεκροψία δεν μπορεί να διαπιστωθεί εάν ο άτυχος Θανάσης Καναούτης δέχτηκε σπρωξίματα, αφού αυτές οι ενέργειες δεν μπορούν να «αποτυπωθούν στο σώμα» εάν δεν είναι εξαιρετικά βίαιες. Μετά την αποκάλυψη των αποτελεσμάτων της ιατροδικαστικής εξέτασης, η οικογένειά του 19χρονου είχε καταθέσει μήνυση για ανθρωποκτονία με ενδεχόμενο δόλο κατά του ελεγκτή και του οδηγού του μοιραίου τρόλεϊ.
Ο πατέρας του άτυχου νέου Γιάννης Καναούτης επέμενε στην εκδοχή ότι ο γιος του – ο «Μπαζ», όπως τον αποκαλούσαν οι φίλοι του – δέχτηκε σπρωξιά, κάτι που είχε ως αποτέλεσμα να πέσει έξω από το τρόλεϊ, αφού πρώτα είχε προηγηθεί συμπλοκή με τον ελεγκτή, ο οποίος ήταν προκλητικός και επιτέθηκε πρώτος στον νεαρό.
Τις επόμενες ημέρες και ειδικά την ημέρα της κηδείας του 19χρονου το Περιστέρι μετατράπηκε σε πεδίο μάχης ανάμεσα σε εξοργισμένους διαδηλωτές και αστυνομικούς. Σχεδόν όλες οι διαμαρτυρίες που πραγματοποιήθηκαν εκείνες τις ημέρες εξελίχθηκαν σε σφοδρές συγκρούσεις και αυτό ήταν ενδεικτικό του κλίματος που υπήρχε στην κοινωνία.
Ειδικά τα λεωφορεία και τα τρόλεϊ είχαν γίνει στόχος επιθέσεων για τους εξαγριωμένους νεαρούς που βρισκόντουσαν διαρκώς στους δρόμους, επί πολλά 24ωρα.
Η δικαστική απόφαση που έκλεισε την υπόθεση
Πέντε χρόνια μετά, τον Ιούνιο του 2018, το Συμβούλιο Εφετών με αμετάκλητο βούλευμά του έβαλε την υπόθεση στο αρχείο, κλείνοντας οριστικά το φάκελο. Σύμφωνα με το σκεπτικό της απόφασης, που είχε αποκαλύψει τότε η HuffPost Greece, «ο ελεγκτής δε συμμετείχε με κανένα τρόπο στην αιφνιδιαστική πράξη του παθόντος, ούτε γνώριζε ή όφειλε να γνωρίζει ή μπορούσε να προβλέψει λόγω της ιδιότητάς του, τη δυνατότητα ανοίγματος των θυρών του εν κινήσει τρόλεϊ με μηχανικό τρόπο. Λαμβανομένου, επιπλέον υπόψη ότι το εγχείρημα του θανόντος ολοκληρώθηκε σε μόλις τρία το πολύ δευτερόλεπτα δεν μπορεί βάσιμα να αποδοθεί στον κατηγορούμενο ότι μπορούσε έστω να αποτρέψει την όποια σχετική προσπάθεια του επιβάτη, ο οποίος σημειωτέον δε στηρίχτηκε απλώς με την πλάτη στις πόρτες του οχήματος αλλά άσκησε δύναμη στις χειρολαβές αυτών πετυχαίνοντας το άνοιγμά τους».
Διαφορετική άποψη, ωστόσο, είχε η αντιεισαγγελέας Εφετών, η οποία θεωρούσε ότι υπήρχε αιτιώδης συνάφεια μεταξύ της συμπεριφοράς του ελεγκτή και της πτώσης που επέφερε τον θάνατο του Θανάση.
«Ο κατηγορούμενος δε ζήτησε με την ιδιότητά του ως ελεγκτής, όπως προβλέπεται, τη συνδρομή της αρμόδιας αστυνομικής δύναμης, αλλά συνεπλάκη μαζί του και τελικώς όταν ο Θανάσης Καναούτης προσέγγισε τη μεσαία πόρτα του οχήματος, έχοντας την πλάτη του επί της πόρτας, από αμέλειά του, προσπάθησε να αποτρέψει την αποβίβασή του κατά την επόμενη στάση του οχήματος, οπότε και θα άνοιγε ο οδηγός τη μεσαία και την οπίσθια πόρτα προς αποβίβαση και επιβίβαση των επιβατών, χωρίς να προβλέψει τον κίνδυνο που διέτρεχε ο ως άνω επιβάτης από τη στήριξή του με την πλάτη του επί της μεσαίας θύρας, με αποτέλεσμα, λόγω της δύναμης που ασκήθηκε επί της θύρας και της πίεσης των χειρολαβών αυτής, να ανοίξει αιφνίδια η μεσαία θύρα, να ενεργοποιηθεί το σύστημα αυτόματης πέδησης και απεμπλοκής του πεντάλ γκαζιού του οχήματος και να ανατραπεί επί του οδοστρώματος ο Θανάσης Καναούτης, ο οποίος υπέστη βαριά κρανιοεγκεφαλική κάκωση από την οποία επήλθε ο θάνατός του. […] Κατόπιν των ανωτέρω εσφαλμένα έκρινε το Συμβούλιο Πλημμελειοδικών Αθηνών ότι δεν πρέπει αν γίνει κατηγορία κατά του κατηγορουμένου ελεγκτή για την πράξη της ανθρωποκτονίας από αμέλεια, θεωρώντας εσφαλμένα ότι δεν προκύπτουν επαρκείς ενδείξεις».
Είτε ο ελεγκτής έσπρωξε είτε όχι τον 19χρονο από το τρόλεϊ, αυτό που δεν επιδέχεται καμίας αμφιβολίας είναι πως ένας νέος άνθρωπος έχασε τη ζωή του για 1,20 ευρώ.
«Η ψυχή μας δε θα ηρεμήσει ποτέ με αυτό που έγινε. Θα νιώθουμε για πάντα ότι η Δικαιοσύνη μας αδίκησε. Δεν ήθελα ποτέ λεφτά και αποζημιώσεις. Ήθελα μόνο να τιμωρηθούν οι ένοχοι. Ο ελεγκτής και να μην έσπρωξε το παιδί μου, το ώθησε με τον τρόπο που λειτούργησε να πέσει και να σκοτωθεί. Η δουλειά του ήταν να του κόψει την κλήση και να τελειώσει εκεί η υπόθεση. Όχι να βρίσει το παιδί μου και να το ξυλοκοπήσει. Βρέθηκαν μώλωπες στο μέτωπο του Θανάση. Δηλαδή, κανείς δεν έχει ευθύνη που ένας νέος σκοτώθηκε με αυτόν τον τρόπο επειδή κάποιοι δεν έκαναν καλά τη δουλειά τους;» έλεγε ο πατέρας του Θανάση, μετά τη δικαστική απόφαση, για τον τραγικό και άδικο χαμό του παιδιού του.
