Αστυπάλαια: Ένα “έξυπνο και πράσινο νησί” ή άθλια παραπλάνηση των νησιωτών;
Ανακοίνωση της Επιτροπής Ενέργειας και Φυσικών Πόρων του ΕΠΑΜ
Ένα παράξενο μνημόνιο που υπέγραψε πρόσφατα η κυβέρνηση
Στις 4 Νοεμβρίου 2020 παρουσιάστηκε και υπογράφηκε ένα μνημόνιο συνεργασίας ανάμεσα στον πρόεδρο του ομίλου Volkswagen, Χέρμπερτ Ντις, και την ελληνική κυβέρνηση, παρουσία του ίδιου του πρωθυπουργού. Ο τίτλος του μνημονίου είναι «ΑΣΤΥΠΑΛΑΙΑ: έξυπνο και πράσινο νησί».
Παρά τη μεγάλη δημοσιότητα που δόθηκε στο γεγονός, παρά την παρουσία κυβέρνησης και εταιρίας στον υψηλότερο δυνατό βαθμό, λεπτομέρειες για το πρότζεκτ αυτό και για το ίδιο το μνημόνιο δεν έχει δώσει μέχρι στιγμής η κυβέρνηση στη δημοσιότητα. Κάποια άλλα μνημόνια, τουλάχιστον δημοσιεύονταν πριν να τα εφαρμόσουν οι κομιστές τους. Πληροφορίες για το πρότζεκτ αυτό δόθηκαν από τον εξειδικευμένο τύπο, κυρίως τον ηλεκτρονικό, δηλαδή από ιστοσελίδες που ασχολούνται με «επενδύσεις πράσινης ανάπτυξης».
Το Πρότζεκτ
Το σχέδιο, σύμφωνα με τις πανηγυρικές δηλώσεις, περιλαμβάνει τα εξής:
1. Αντικατάσταση των συμβατικών ιδιωτικής και δημόσιας χρήσης οχημάτων στο νησί, με ηλεκτρικά. Τα δημοσίας χρήσεως οχήματα (για χρήση του Δήμου) θα δωριστούν από την εταιρία (υπολογίζεται ότι 982 ηλεκτρικά οχήματα είναι αρκετά για να καλύψουν τις ανάγκες, για τις οποίες σήμερα απαιτούνται 1.494 συμβατικά οχήματα.)
2. Αντικατάσταση των ρυπογόνων καυσίμων με εναλλακτικές ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, χωρίς αρνητικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
3. Εκπαίδευση της κοινότητας των πολιτών του νησιού στη διαμοιραζόμενη δημόσια και ιδιωτική συγκοινωνία και μετακίνηση, και
4. Mεσομακροπρόθεσμα, δοκιμή της αυτόνομης οδήγησης σε πραγματικές συνθήκες.
Φυσικό είναι να αναρωτηθεί ο καθείς, ποιοι θα είναι οι τρόποι τοπικής παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος για να καταφέρουν να εξυπηρετήσουν τη λειτουργία τόσων ηλεκτρικών οχημάτων, αφού ως γνωστόν, το νησί ηλεκτροδοτείται μέχρι τώρα από 4 ντιζελογεννήτριες που παράγουν ηλεκτρισμό για τις ανάγκες του νησιού; Με δεδομένη όμως τη δήλωση του κ. Χέρμπερτ Ντις, προέδρου του Ομίλου VW, ότι «η κλιματική αλλαγή αποτελεί τη μεγαλύτερη πρόκληση και η τεχνολογική καινοτομία επιχειρεί να δώσει απαντήσεις και λύσεις», μπορούμε να υποθέσουμε βάσιμα ότι έχει προφανώς «προβλεφθεί» και ο τρόπος παραγωγής «πράσινης ενέργειας»!
Πώς θα επιτευχθεί αυτό; Με τη δημιουργία, όπως ειπώθηκε από επίσημα χείλη, ενός υβριδικού συστήματος ενεργειακής επάρκειας του νησιού μέσω φωτοβολταϊκών συστημάτων και αιολικής ενέργειας, και με πρόβλεψη για τη δημιουργία υποδομών αποθήκευσης ενέργειας.
Από τι θα αποτελείται αυτό το «υβριδικό σύστημα», πέρα από τις μπαταρίες; Σ’ αυτό το ερώτημα, απάντησε με μια οργισμένη δήλωσή του στη σελίδα του Δήμου στο φέησμπουκ ο Δήμαρχος Αστυπάλαιας κ. Νικόλαος Κομηνέας, στις 6/11/2020, τρεις μέρες μετά την υπογραφή του μνημονίου, απευθυνόμενος σε πολίτες που του επεσήμαναν ότι το νησί κινδυνεύει να γεμίσει ανεμογεννήτριες: «Το πρόγραμμα ηλεκτροκίνησης» λέει ο δήμαρχος, «προβλέπει τη δημιουργία ΑΥΤΟΝΟΜΗΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΗΛΕΚΡΙΚΟΥ ΡΕΥΜΑΤΟΣ ΠΟΥ ΘΑ ΚΑΛΥΠΤΕΙ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΜΟΝΟ ΤΙΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΟΥ ΝΗΣΙΟΥ με υβριδικό σταθμό αποτελούμενο από ένα φωτοβολταϊκό, μία ανεμογεννήτρια και μπαταρίες φόρτισης. Το υπάρχον εργοστάσιο της ΔΕΗ παραμένει σαν μονάδα εξισορρόπησης αλλά και εφεδρείας του συστήματος.»
Ο Δήμαρχος ήταν παρών στην υπογραφή. Αυτά λοιπόν του είπαν, αυτά του παρουσίασαν, αυτά λέει –καλόπιστα, θέλουμε να πιστεύουμε. Άλλωστε, στην ίδια την απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου, στις 3/11/20, που είχε εγκρίνει ομόφωνα την επένδυση, γράφεται το εξής: «Οι ακριβείς ενέργειες – δράσεις υλοποίησης του προγράμματος θα τελούν και υπό την έγκριση του Δήμου Αστυπάλαιας σε συνεργασία με τους φορείς που συμμετέχουν στο πρόγραμμα.»
Μερικά στοιχεία για το νησί
Η Αστυπάλαια είναι ένα νησί που βρίσκεται καταμεσής του Αιγαίου πελάγους. Ο Δήμος Αστυπάλαιας περιλαμβάνει το νησί της Αστυπάλαιας καθώς και τις γύρω νησίδες, γεωγραφικά δε, βρίσκεται ανάμεσα στα Δωδεκάνησα και τις Κυκλάδες, σε απόσταση 117 ναυτικών μιλίων από το λιμάνι του Πειραιά, 23 μιλίων από την Κω και 96 από τη Ρόδο. Έχει συνολική έκταση 97.000 στρέμματα και μόνιμο πληθυσμό που ανέρχεται σε 1.310 άτομα. Το καλοκαίρι ο πληθυσμός ανέρχεται σε 4.500 άτομα. (Τα στοιχεία είναι του 2012 και αντλήθηκαν από την ιστοσελίδα του Δήμου.)
Οι ενεργειακές ανάγκες του νησιού σήμερα είναι περίπου 1,2 MW, στην κορύφωσή τους το καλοκαίρι φθάνουν τα 2,4 MW και καλύπτονται από 4 γεννήτριες ντίζελ και αντίστοιχο σύστημα διανομής. Με την εφαρμογή του πρότζεκ οι ανάγκες θα αυξηθούν κατά 15%.
Στην παρουσίαση που έγινε πριν από την υπογραφή, ειπώθηκε ότι: «Ο ΔΕΔΔΗΕ έχει ήδη ολοκληρώσει μια μελέτη για την επίτευξη ποσοστού διείσδυσης των ΑΠΕ άνω του 60%. Προβλέπει την ανάπτυξη ενός υβριδικού συστήματος, που θα συνδυάζει παραγωγή από ΑΠΕ -αιολική και ηλιακή- με αποθήκευση ενέργειας σε μπαταρίες. Η συνολική ισχύς ΑΠΕ που απαιτείται, ώστε το νησί να φτάσει το 60% ποσοστό διείσδυσης ανανεώσιμων, είναι περίπου 3 MW σε συνδυασμό με μπαταρίες ισχύος 2 MW και χωρητικότητας τουλάχιστον 7 Mwh.» Είναι σαφής λοιπόν η παραδοχή, έστω και έμμεσα, ότι το υπόλοιπο 40% των αναγκών του νησιού θα συνεχίσει να εξυπηρετείται από τις ντιζελογεννήτριες. Δεν μπορούν να κάνουν κι αλλιώς, διότι οι ανεμογεννήτριες και τα φωτοβολταϊκά έχουν άμεση ανάγκη τις θερμικές μονάδες (που όλες καίνε ορυκτά καύσιμα) για να μπορεί το σύστημα να είναι σταθερό, όταν ο αέρας δεν φυσάει και ο ήλιος δύει. Ακόμα κι όταν υπάρχει για υποστήριξη η καθόλου φιλική προς το περιβάλλον τεχνολογία των μπαταριών.
Με δεδομένο ότι οι ΑΠΕ θα μπορούν κατά μέγιστο να καλύψουν το 60% της ενεργειακής ζήτησης -σύμφωνα με όσα έχουν ανακοινωθεί- ενώ ένα νησιωτικό απομονωμένο δίκτυο που τροφοδοτείται κυρίως με ΑΠΕ, είναι ιδιαίτερα προβληματικό από την άποψη ευστάθειας, γίνεται φανερό ότι δεν μπορεί παρά να χρειάζεται και μια θερμική εφεδρεία με τα απαιτούμενα χαρακτηριστικά τάσης/συχνότητας, ώστε να εξυπηρετείται το 100% των τρεχουσών αναγκών του νησιού σε ρεύμα. Η οποία εφεδρεία μάλιστα θα έχει πολύ χειρότερο προφίλ λειτουργίας από την σημερινή κατάσταση (συχνές εκκινήσεις/σβέσεις, λειτουργία σε χαμηλά φορτία), με συνέπεια μεγαλύτερη κατανάλωση καυσίμου, περισσότερες εκπομπές ανά παραγόμενη μεγαβατώρα και υψηλότερο κόστος ηλεκτροπαραγωγής απ’ όσο τώρα. Πολλώ δε μάλλον όταν για το πρότζεκτ απαιτείται παραγωγή 15% επιπλέον ενέργειας (σταθμοί φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων κλπ), πέραν των τρεχουσών αναγκών του νησιού.
Στο σημείο αυτό, καλόν είναι να λάβουμε υπόψη και κάποια δεδομένα τα οποία έδειχναν, εν πρώτοις, φαινομενικά άσχετα. Όμως δεν είναι. Διότι ήδη από το 2011 η ΡΑΕ (Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας) έχει αδειοδοτήσει την «TARNARA AIOLOS Α.Ε.» που έχει αποκλειστικό μέτοχο την EDF (η EDF είναι η αντίστοιχη γαλλική ΔΕΗ) για εγκατάσταση 48 Ανεμογεννητριών (Α/Γ) των 2,3 MW εκάστη, συνολικής ονομαστικής ισχύος 110,4 MW (Απόφαση ΡΑΕ υπ’ αριθμ. 1145/2011)[1].
…Και εδώ, προκύπτουν κάποια εύλογα ερωτήματα:
1. Η άδεια εγκατάστασης 48 Α/Γ στο νησί –παρά την αντίθετη γνωμοδότηση του Δημοτικού Συμβουλίου παλαιότερα– δεν έρχεται σε αντίθεση με αυτό που ο δήμαρχος ισχυρίζεται; Ο Δήμαρχος μιλάει για ένα φωτοβολταϊκό και μία ανεμογεννήτρια! Ας μας ξεκαθαρίσουν λοιπόν ο πρωθυπουργός και ο κ. Χατζηδάκης: Εάν μαζί με τις ΑΠΕ και τις μπαταρίες που θα βάλει ιδιωτική γερμανική εταιρία, λειτουργούν παράλληλα και οι 4 ντιζελογεννήτριες, πώς δικαιολογούνται όλες οι κορόνες περί «καθαρής ενέργειας και κλιματικής αλλαγής» που ακούστηκαν στην τελετή υπογραφής;
2. Μήπως τα δυο αυτά έργα, δηλ. της Φολκσβάγκεν και της EDF, δεν είναι τόσο άσχετα μεταξύ τους; Μήπως το ένα προβάλλεται ως άλλοθι για την επιβολή του άλλου; Δηλαδή, και θα εγκαταστήσουν 48 Α/Γ διαλύοντας ενεργειακά και περιβαλλοντικά το νησί, και μια ιδιωτική εταιρία θα κάνει τα εμπορικά της πειράματα;
Για ποιο λόγο η VW θα δεσμεύσει 10 εκατ. ευρώ (τα 3 εκατ. ευρώ άμεσα) και άλλα τόσα περίπου η ελληνική κυβέρνηση – χωρίς να υπολογίζεται η δημιουργία του υβριδικού συστήματος ενέργειας που θα χρειαστεί; Τι κέρδος προσδοκά να έχει ο γερμανικός – και όχι και τόσο αθώος[2] – κολοσσός της παγκόσμιας αυτοκινητοβιομηχανίας;
Επειδή τόσο οι εταιρίες που εγκαθιστούν Α/Γ, όσο και ο κ. Χατζηδάκης, δεν έχουν ιδιαίτερους ενδοιασμούς να επιβάλουν την εγκατάσταση τους, ακόμα και με τη βία των ΜΑΤ, επικαλούμενοι «τις άδειες και τη νομιμότητα», η Αστυπάλαια μπαίνει σε μια περιπέτεια, για την οποία δεν είναι ενημερωμένος ούτε ο λαός της, ούτε και το Δημοτικό Συμβούλιο. Ο δήμαρχος επαναπαύεται στο ότι η κυβέρνηση θα του φτιάξει δρόμους και κυκλοφοριακές υποδομές. Έχει αντιληφθεί το τίμημα που καλείται να πληρώσει ο δημότης και το ίδιο το νησί;
3. Η κυβέρνηση, εδώ και ένα μήνα περίπου, ενεργοποίησε το πρόγραμμα για μετάβαση στην ηλεκτροκίνηση οχημάτων που επιδοτεί την απόκτηση ηλεκτρικού αυτοκινήτου μέχρι το ανώτατο όριο του 20% της αξίας του, δηλαδή γύρω στα 6.000€. Πού οφείλεται το ότι ειδικά στην Αστυπάλαια, η επιδότηση διπλασιάζεται στα 12.000€ («από ειδικό πρόγραμμα που θα ενεργοποιήσει η κυβέρνηση»,με τις τράπεζες «να έχουν δεσμευθεί να παρέχουν τις σχετικές διευκολύνσεις χρηματοδοτήσεις στους κατοίκους»), ενώ παράλληλα η εταιρεία διατυμπανίζει ότι παρέχει τα οχήματα εκεί σε τιμές κόστους; Μήπως είναι προφανής η απόπειρα μιας ιδιότυπης μορφής δωροδοκίας, προκειμένου αφενός να αποτελέσει την «κερκόπορτα» για την εγκατάσταση των Α/Γ στο νησί χωρίς αντιδράσεις, αφετέρου και κυρίως, χωρίς να απαιτήσουν να μάθουν οι κάτοικοι τους όρους αυτού του ιδιόμορφου και ερμητικά «απόρρητου» μέχρι στιγμής μνημονίου συνεργασίας της κυβέρνησης με μια ιδιωτική εταιρεία;
Όπως και να έχει, τα ερωτήματα αυτά πρέπει να απαντηθούν. Και αυτό μπορεί να γίνει μ’ έναν μόνο τρόπο: Να δημοσιοποιηθούν από την κυβέρνηση οι λεπτομέρειες του μνημονίου, τόσο στους κατοίκους του νησιού, όσο και σε όλους τους Έλληνες. Αλλιώς, πρόκειται για μια άθλια παραπλάνηση του τοπικού πληθυσμού -και πιθανόν παράδοσή του στους όποιους απόρρητους σχεδιασμούς μιας «εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσας» πολυεθνικής- με το πρόσχημα της εγκατάλειψης των ρυπογόνων καυσίμων, της «προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή» και της «απο-ανθρακοποίησης».
Σημειώσεις:
- «Η παρούσα άδεια χορηγείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από αιολικούς σταθμούς στις νήσους Ίο, Αμοργό, Ανάφη και Αστυπάλαια συνολικής εγκατεστημένης ισχύος 317,4 ΜW και μέγιστης ισχύος παραγωγής 317,4MW. Οι σταθμοί θα αποτελούνται από 138 ανεμογεννήτριες ισχύος 2,3 MW εκάστη και με διάμετρο ρότορα 71 μέτρα.»
- Δεν ξεχνιέται η απάτη που είχε στήσει η εταιρία με τους πειραγμένους ηλεκτρονικούς αισθητήρες, που έδειχναν παραπλανητικά να είναι τα αυτοκίνητά της κατά πολύ λιγότερο ρυπογόνα απ’ όσο στην πραγματικότητα ήταν. Τα πρόστιμα που της επιβλήθηκαν τόσο στην Γερμανία αλλά και στο εξωτερικό, λίγο έλειψε να την κλείσουν αν δεν παρενέβαινε πολιτικά η κ. Μέρκελ για να την σώσει.
Αθήνα, 13 Νοεμβρίου 2020
Επιτροπή Ενέργειας και Φυσικών Πόρων του ΕΠΑΜ
