Φρένο προς το παρόν στις ενέσεις ρευστότητας μέχρι να «πατήσουμε σε στέρεο έδαφος», αφού, όπως λένε στο οικονομικό επιτελείο, «θα δείχναμε πανικό εάν ρίχναμε όλα τα όπλα από την πρώτη μέρα»
«Πρέπει να χτίσουμε ένα πλοίο για να ταξιδέψουμε αύριο. Αν ετοιμάσουμε ποταμόπλοιο και πάμε να το ρίξουμε στην ανοιχτή θάλασσα, θα βουλιάξει. Αν φτιάξουμε κρουαζιερόπλοιο και βρούμε μπροστά μας ποτάμι, θα είναι και πάλι άχρηστο. Δεν έχουμε φτάσει ακόμα αρκετά ψηλά ή στην κορυφή του λόφου για να δούμε τι υπάρχει από πίσω και τι θα μείνει ίδιο ή θα αλλάξει», όταν ανοίξουν τα σπίτια και τα σύνορα που έχει βάλει στις ζωές δισεκατομμυρίων ανθρώπων ο κορωνοϊός.
Έτσι απαντούν κορυφαίοι υπουργοί του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης, χαράσσοντας τα σχέδια και τα μέτρα για το σήμερα και το αύριο της κρίσης.
Δραστικές μειώσεις άμεσων και έμμεσων φόρων, δράσεις και κίνητρα για αύξηση της απασχόλησης, αύξηση των κρατικών δαπανών, άμεσες επιδοτήσεις και «τσιμεντοενέσεις» στη χειμαζόμενη εθνική οικονομία είναι οι διαχρονικές λύσεις και οι οικονομικοί σταθεροποιητές που προβλέπουν σε κάθε μεγάλη κρίση τα οικονομικά εγχειρίδια που διδάσκονται στα πανεπιστήμια οι φοιτητές των οικονομικών σχολών.
Σε αυτό συμφωνούν και στην κυβέρνηση, όπως και σχεδόν όλοι διεθνώς στην παρούσα συγκυρία -από όποια οικονομική σχολή και αν προέρχονται- καθώς, εκτάκτως, ο κορωνοϊός «έσκισε τα μνημόνια» και γκρέμισε τους δημοσιονομικούς στόχους για το 2020.
Αλλο όμως είναι ότι μπορούν και πρέπει τα κράτη να ξεφύγουν στα ελλείμματα (εν σχέσει με τους Προϋπολογισμούς τους) για να κρατήσουν ζωντανή την οικονομία και την κοινωνία, και άλλο το πού θα βρουν λεφτά και πώς θα τα διαθέσουν.
F3-copy
Ολα τα κράτη αυξάνουν τις κρατικές δαπάνες, πολλοί όμως ερίζουν για το πότε είναι ορθότερο να παρέμβει το κράτος: άμεσα στην αρχή της κρίσης, δαπανώντας «σαν να μην υπάρχει αύριο», γιατί, αν καθυστερήσει, μπορεί αργότερα το κόστος να είναι πολλαπλάσιο; Ή σταδιακά, με πιο σταθερά βήματα και κρατώντας «καύσιμα» για την επόμενη μέρα, όταν θα τα χρειάζεται για την επανεκκίνηση της οικονομίας;
«Δεν είναι θέμα φόρων και πόρων πλέον αν θα χαθεί το μισό ΑΕΠ ή αν η Ελλάδα γίνει ο Κήπος της Εδέμ στον τουρισμό ή ο οπωρώνας τη Ευρώπης στη γεωργία. Είναι παγκόσμιο το πρόβλημα, δεν ξέρουμε πόσο θα κρατήσει και πώς θα φτάσουμε στο “μετά την κρίση”. Πώς θα ζήσουν οι εποχικοί υπάλληλοι το καλοκαίρι που εξαρτώνται από τα επιδόματα τον χειμώνα αν δεν δουλέψουν στον τουρισμό; Ποιος θα τους τρέφει αν μέχρι τον Ιούνιο τα έχει μοιράσει όλα η κυβέρνηση;» απαντούν κορυφαίοι υπουργοί του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης σε όσους πιέζουν για πιο άμεσες πληρωμές και επιδοτήσεις.
Κακός σύμβουλος ο πανικός
«Θα δείχναμε πανικό», λένε στο οικονομικό επιτελείο, «αν ρίχναμε όλα τα όπλα από την πρώτη μέρα». «Ολοι έχουν φόβο και αγωνία για την επιβίωση -και λόγω πανδημίας-, αλλά η ηρεμία και η καλή ψυχολογία στην αγορά και την κοινωνία έρχονται όταν το κράτος είναι διαρκώς παρόν.
Οχι όταν πει μια φορά “πάρ’ʼτα όλα” και “κάναμε ό,τι μπορούσαμε”, αλλά, στη συνέχεια, “είναι καθήκον της ανθρωπότητας μετά να μας βοηθήσει”. Η ηρεμία φάνηκε στη συνέπεια πληρωμής των φόρων τέλη Μαρτίου. Και αυτό έδωσε άλλες δυνατότητες και στην κυβέρνηση, για να σχεδιάζει νέα μέτρα για τη διάσωση, αλλά και την επανεκκίνηση της οικονομίας».
Στην κυβέρνηση μιλούν για ακόμα περισσότερες κρατικές ενισχύσεις, μειώσεις φόρων, ΦΠΑ 6% στον τουρισμό και ψαλίδι στους υψηλούς συντελεστές φόρων, έκπτωση 25% στον ΕΝΦΙΑ του 2020, μείωση προκαταβολής φόρων, κατάργηση πάσης φύσεως τελών και έμμεσων φόρων που μπήκαν σε αγαθά και υπηρεσίες. Και στο υπουργείο Οικονομικών συμφωνούν, αλλά «όχι τώρα, αν δεν χρειάζεται τώρα». Θυμίζουν πως δεν μπορούν να αδειάσουν εδώ και τώρα τα κρατικά ταμεία όταν προβάλλονται πιεστικά διεκδικήσεις για 800άρια και για περισσότερα νέα μέτρα και ΚΑΔ.
Έχει ανατραπεί το «Stop and Go»
Η πανδημία του COVID-19 έφερε τα πάνω-κάτω στη θεωρία και στην οικονομία. Οσο δύσκολη ήταν η απόφαση για τις κυβερνήσεις να παγώσουν την οικονομία της χώρας τους, ακόμα πιο δύσκολο είναι να τη θέσουν ξανά σε κίνηση.
Η κλασική κεϊνσιανή θεωρία, μεταπολεμικά, στηρίχτηκε στη λογική του «Stop and Go». Δηλαδή κάθε φορά που η οικονομία πέφτει σε κρίση, το κράτος παρεμβαίνει και δίνει κίνηση (GO) μέσω της δημοσιονομικής (μείωση των φόρων και αύξηση των κρατικών δαπανών) και της νομισματικής πολιτικής (αύξηση της προσφοράς χρήματος, μείωση των επιτοκίων). Και όταν η οικονομία βρεθεί ξανά σε άνοδο, το κράτος εφαρμόζει την αντίθετη δημοσιονομική και νομισματική πολιτική (STOP) για να καλύψει τα ελλείμματα του κρατικού προϋπολογισμού.
Με τη λογική αυτή, μπορεί όταν τα πάντα έχουν παγώσει, το κράτος να τυπώνει και να μοιράζει χρήμα σε εργάτες μόνο και μόνο για να ανοίξουν μια άχρηστη τρύπα, και σε άλλους τόσους για να την κλείνουν ξανά. Δηλαδή να κάνουν όλοι ότι δουλεύουν και ότι πληρώνονται για να κυκλοφορεί το χρήμα και η ζωή να συνεχίζεται -έστω και υποτονικά- για να βρεθεί κάποια στιγμή μελλοντικά πιο στέρεο έδαφος ή μια ευκαιρία νέας ανάπτυξης.
Και αυτή η λογική, όμως, λένε στο υπουργείο Οικονομικών, έχει ανατραπεί. «Αυτά ισχύουν όταν ο εργαζόμενος βγαίνει από το σπίτι του και ψάχνει πού θα ξοδέψει τα χρήματα. Ετσι θα κινήσει την οικονομία, αλλά και μια νέα επιχειρηματική ιδέα που μπορεί να γεννηθεί μετά την κρίση.
Αλλά κλεισμένοι όλοι στα σπίτια μας, ακόμα και αν έβρεχε τώρα χρήματα από τον ουρανό, θα κατέληγαν σχεδόν όλα σε λογαριασμούς ΔΕΚΟ, χρέη και σούπερ μάρκετ. Το 90% της οικονομίας πιέζεται ή έχει νεκρώσει. Τότε το 10% θα κέρδιζε όσα θα έχαναν όλοι οι άλλοι.
Αν δεν πιεστούν συντονισμένα όλοι σαν μία αλυσίδα, τότε και ένας κρίκος να σπάσει, θα σπάσει όλη η αλυσίδα. Γι’ αυτό κρατάμε πυρομαχικά», λένε, ιδίως μάλιστα όσο η Ευρώπη δυσκολεύεται να συμφωνήσει σε πιο γενναίες «κοινές λύσεις στα κοινά προβλήματα».
Στη λογική αυτή και οι βόμβες ρευστότητας θα παγώνουν, μαζί με την υπόλοιπη οικονομία. Η πασχαλινή αγορά δεν θα έβλεπε Ανάσταση πριν αρθεί το lockdown και γι’ αυτό η κυβέρνηση θέλει να κάνει «κράττει στις ενέσεις ρευστότητας μέχρι να φανεί στεριά», ελπίζοντας για πρόσω ολοταχώς από τον Μάιο και μετά.
Κωστής Πλάντζος
Πηγή: protothema.gr
