Δεν βρίσκεται μακριά ο καιρός αγαπητοί, που για μια ακόμη φορά, η αρκετά σημαντική αυτή στιγμή της κάθε δεκαετίας που διενεργείται η γενική απογραφή πληθυσμού, θα μας βρει να μετράμε δυνάμεις.
Το βασικό κίνητρο συγγραφής του παρόντος άρθρου, είναι ότι αναλογιζόμενος του μέλλον του τόπου μας, ειλικρινά φοβάμαι για το τι θα διαπιστώσουμε όταν θα έχουμε τα αποτελέσματα αυτής της απογραφής. Για μένα, η απογραφή είναι κάτι σαν ένα αρκετά έγκυρο τσεκ-απ μιας περιοχής. Κάτι σαν το ΑΕΠ μιας χώρας. Χωρίς μεν να αντανακλά την ολότητα μιας -έτσι κι αλλιώς- σύνθετης κοινωνικοοικονομικής πραγματικότητας, ωστόσο αποτελεί ένα καλό και αξιοποιήσιμο σετ στοιχείων, που δείχνουν το πως τα πάει μια περιοχή γενικότερα, από πλευράς ανάπτυξης και προόδου. Γιατί ας μη γελιόμαστε, μια περιοχή που αναπτύσσεται, συγκρατεί τον πληθυσμό της και ενίοτε προσελκύει και πληθυσμό από άλλες περιοχές της χώρας. Θα είναι όμως τέτοια η δική μας περίπτωση;
Δυστυχώς όλα τα σημάδια της τελευταίας δεκαετίας, είναι αρνητικά. Συνηθίζω να λέω ότι εμείς εδώ στην περιοχή μας δεν έχουμε απλώς την ‘ελληνική κρίση’, αλλά και την τοπική κρίση. Η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας αλλά και συνεπακόλουθα η πλειοψηφία των δημοτικών περιοχών των Αιτωλοακαρνανικών δήμων, με στοιχεία, με αποδείξεις, με ντοκουμέντα και με δείκτες, με μελέτες επίσημες που δημοσιεύονται διαρκώς, βρίσκονται συνεχώς ουραγοί σε θέματα ανάπτυξης σε επίπεδο Ελλάδας αλλά και σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης! Και η απογραφή του 2021, πιστεύω ότι απλώς θα ‘επικυρώσει’ αυτή την εικόνα.
Κοιτάξτε, ό,τι κι αν πούμε, ό,τι κι αν κάνουμε σε έναν τόπο, κάποια στιγμή έρχεται η ώρα του λογαριασμού. Για να μιλάμε με καθαρές κουβέντες: ο κόσμος, ο πληθυσμός, μένει όπου υπάρχει εργασία, όπου μπορεί να βιοποριστεί, όπου υπάρχουν δουλειές! Αν δεν υπάρχουν δουλειές στον τόπο του, αναγκάζεται να φύγει. Προσωπικά γνωρίζω πολλούς Μεσολογγίτες και Αιτωλοακαρνάνες, που η έλλειψη επαγγελματικών ευκαιριών στην περιοχή μας, τους ανάγκασε να μεταναστεύσουν όχι μόνο στο εξωτερικό, αλλά ακόμη και εντός Ελλάδας σε περιοχές που μπορούν να βιοποριστούν καλύτερα από τον δικό μας -προικισμένο ομως- τόπο, όπως είναι η Λευκάδα, ακόμη και το… Καρπενήσι!
Εκτιμώ ότι η απογραφή του 2021, θα δείξει ακριβώς με πολύ ανάγλυφο τρόπο, την αποτυχία μας εν συνόλω στην Αιτωλοακαρνανία αλλά και επιμέρους σε κάθε περιοχή, να διαμορφώσουμε συνθήκες ανάπτυξης και δημιουργίας θέσεων εργασίας, που θα κρατούσαν τους ανθρώπους μας στην ιδιαίτερη πατρίδα μας. Μια τάση ερημοποίησης, που δεν μπορεί παρά να είναι απογοητευτική. Και μην βιαστεί κανείς να ρίξει την ευθύνη στην ελληνική κρίση, γιατί η απογραφή θα δείξει και περιοχές της χώρας που αύξησαν και την απασχόληση και τον πληθυσμό τους. Εξαίρεση στην Αιτωλοακαρνανία πιθανώς θα υπάρξει για την περιοχή του Αγρινίου, όπου πιθανολογώ ότι δεν θα είναι τόσο ορατό το πρόβλημα: ήδη δημιουργήθηκαν νέοι ταχυδρομικοί κώδικες στην πόλη αντί μόνο ενός, υπάρχει κίνηση διάσπασης της μεγάλης ενορίας του Αγίου Δημητρίου σε δύο ενορίες κ.λπ., και άλλοι δείκτες που δείχνουν ότι η πόλη μεγαλώνει, έστω και αν αυτό γίνεται σε βάρος του υπόλοιπου νομού, ελέω στρεβλώσεων στην διοικητική μεταρρύθμιση του Καλλικράτη, όπου συνένωσαν πλήθος δήμων με το Αγρίνιο, ακόμη και αν υπήρχαν ισχυρά αντεπιχειρήματα για κάτι τέτοιο. Ακόμη και στο Αγρίνιο όμως, υπήρξαν κύματα μαζικής φυγής νέων επιστημόνων κυρίως προς το εξωτερικό.
Όμως οι γενική εικόνα για όλες τις υπόλοιπες περιοχές, ποια αναμένεται να είναι άραγε; Κάποτε η Αιτωλοακαρνανία εξέλεγε 8 βουλευτές. Πλέον εκλέγει 7. Μήπως αύριο θα εκλέγει 6; Τα όσα δεν έγιναν τα προηγούμενα χρόνια, έργα υποδομών, προσέλκυση επενδύσεων κ.λπ., νομίζετε ότι δεν τα πληρώνουμε; Όταν χάνονται και παραπαίουν αναπτυξιακοί πυλώνες με πολλαπλές ροές στις τοπικές κοινωνίες, όπως για παράδειγμα είναι το πρώην ΤΕΙ και το Πανεπιστήμιο, αυτό δεν είναι ένα γεγονός που πολλαπλά μας συρρικνώνει;
Η σοβαρή λύση φυσικά δεν μπορεί να είναι κινητοποίηση του στυλ ‘απογραφείτε εκεί που όντως μένετε’, καλώντας τον κόσμο να μην πάει στα χωριά για να απογραφεί. Κάποτε αυτό το επιχείρημα μπορεί να είχε περισσότερη βάση, αλλά έχοντας πια δυο διοικητικές μεταρρυθμίσεις στον ενεργητικό μας, τον ‘Καποδίστρια’ και τον ‘Καλλικράτη’, ένας Δήμος δεν είναι πια η κεντρική πόλη μόνο αλλά περιλαμβάνει και τα γύρω χωριά, οπότε δεν παίζει τελικά και τόσο μεγάλο ρόλο που ακριβώς θα απογραφείς, στο κέντρο ή στο διπλανό χωριό. Άλλωστε με τερτίπια περιμένουμε να ξεπεράσουμε τα προβλήματά μας; Ή πρέπει να δούμε την αλήθεια κατάματα;
Αξίζει να πούμε δε, για τους μη ειδικούς σε θέματα αυτοδιοίκησης, ότι μεγάλο μέρος των χρηματικών ροών από το κεντρικό κράτος προς τους Δήμους βασίζεται στον απογραφέντα πληθυσμό του κάθε Δήμου. Λιγότεροι δημότες, λιγότερες επιχορηγήσεις / χρηματοδοτήσεις…
Και πριν βιαστεί ίσως κανείς να πει ότι μείωση πληθυσμού λογικά αναμένεται σε όλη σχεδόν την χώρα πχ. λόγω μετανάστευσης και υπογεννητικότητας, άραγε η δική μας περιοχή θα έχει το ίδιο ποσοστό μείωσης με τον μέσο όρο της χώρας, ή μήπως πολύ μεγαλύτερο; Προσωπικά θεωρώ ότι η μείωση του πληθυσμού στην Αιτωλ/νία, θα είναι μεγαλύτερη του μέσου όρου της χώρας. Κι αυτό μάλλον επιβεβαιώνει τα όσα ειπώθηκαν παραπάνω.
Προς επίρρωση των ανωτέρω, θα αναφέρω τον πλέον πρόσφατο έλεγχο που μπορεί κάποιος να κάνει, από τις αλλεπάλληλες εκλογικές αναμετρήσεις του 2019: οι εγγεγραμμένοι ψηφοφόροι του 2019,είναι κατά πολλές χιλιάδες λιγότεροι από τους εγγεγραμμένους ψηφοφόρους του 2014! Εμφανέστατα σημάδια της πορείας του τόπου μας.
Φρονώ, λοιπόν, ότι η επερχόμενη απογραφή, θα αποτυπώσει την ζοφερή πραγματικότητα που ζήσαμε ειδικά την τελευταία δεκαετία στον τόπο μας. Γιατί το νο1 πρόβλημά μας είναι η ανάπτυξη, που μπορεί να φέρει θέσεις εργασίας, και όπου υπάρχει απασχόληση, εκεί παραμένει και ο κόσμος. Δυστυχώς και ατυχώς, ελάχιστοι από όσους έχουν δυνατότητα εκ της θέσεώς τους να διεκδικήσουν αναπτυξιακά θέματα για την Αιτωλοακαρνανία μας, βλέπω να το πράττουν. Π.χ. δεν είδα ποτέ μπροστάρηδες (ρεαλιστικά, όχι σε επίπεδο ανακοινώσεων) για να γίνει επιτέλους ένα επιχειρηματικό πάρκο στον τόπο μας. Δεν είδα ποτέ κάποιον να πάει σε μια μεγάλη πολυεθνική εταιρία που δεν έχει παρουσία στην Δυτική Ελλάδα, και με έτοιμο φάκελο με συγκριτικά πλεονεκτήματα και παροχές προς την εταιρεία, να ζητήσει να ανοίξει ένα μεγάλο υποκατάστημά της εδώ, που θα έδινε ‘με το καλημέρα’ εκατοντάδες θέσεις εργασίας. Δεν είδα να δημιουργούνται τεχνολογικές δομές, που θα μας προετοίμαζαν για το μέλλον που έρχεται και πάντα μας προσπερνά. Όσο για την τουριστική ανάπτυξη της περιοχής μας, είναι μεν ζητούμενο και έχει μεγάλες προοπτικές, αλλά αυτές οι προσπάθειες θέλουν δεκαετίες για να ευοδωθούν, και προς το παρόν οι νέες θέσεις εργασίας στον τόπο μας βασισμένες στον τουρισμό είναι ελάχιστες! Για την περιοχή της Αιτωλίας δε, με την καταρράκωση του ΤΕΙ Μεσολογγίου και του Παν/μίου Αγρινίου και την αλλαγή χρήσης του 2/39 Συντάγματος Ευζώνων, οι επιπτώσεις σε θέματα θέσεων εργασίας και απογραφής πληθυσμού, θα είναι δυστυχώς τραγικές.
Η ερημοποίηση του τόπου μας, γιατί περί αυτού πρόκειται, πρέπει να μας αφυπνίσει. Χρειαζόμαστε θέσεις εργασίας. Πραγματικές θέσεις εργασίας, όχι φληναφήματα. Αυτό πρέπει να ζητάμε από τους διοικούντες. Μόνο έτσι θα αναστραφεί η ερημοποίηση και η γεροντοποίηση του τόπου μας. Με νέο κόσμο, με δουλειές, με θέσεις εργασίας. Κι εκεί η απογραφή πληθυσμού θα έδειχνε μια εντελώς διαφορετική εικόνα, από αυτή που πρόκειται δυστυχώς να δούμε. Μόνο έτσι, η απογραφή θα αποτελούσε ένδειξη ελπίδας για το μέλλον.
Δεν πρέπει να κοιτάζουμε πως θα ‘βολευτεί’ κάποιο παιδί σε ένα δίμηνο πρόγραμμα του Ο.Α.Ε.Δ. που αύριο θα μεταναστεύσει ελλείψει άλλων εργασιακών ευκαιριών, ούτε πρόκειται να συγκρατήσει τον πληθυσμό μας από την φυγή, ένα ακόμη ‘αναπτυξιακό συνέδριο’ ή ‘ακόμη μια ενημερωτική/πολιτιστική εκδήλωση’. Πόση ανάπτυξη πια, στα χαρτιά, και στην TV και στο youtube;
Οφείλουμε, λοιπόν, να αφήσουμε κατά μέρος την αδράνεια και πιθανώς την λάθος στοχοθεσία μας σε θέματα προτεραιοτήτων της περιοχής μας, και να φροντίσουμε με τις ενέργειές μας να ζητάμε αναπτυξιακές δράσεις, ώστε οι επερχόμενες απογραφές πληθυσμού να δείχνουν την περιοχή μας ακμάζουσα και με ελπιδοφόρο μέλλον.
Κωνσταντίνος Η. Χονδρός
Περιφερειολόγος
Εφημερίδα ΑΙΧΜΗ – aixmi-news.gr
