Του Νίκου Ιγγλέση

Στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ (24-6-25) αποφασίστηκε η αύξηση των αμυντικών δαπανών των 32 μελών της Συμμαχίας στο 5% του ΑΕΠ έκαστης χώρας κατά την επόμενη δεκαετία, δηλαδή μέχρι το 2035. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ  απαίτησε και πέτυχε την αύξηση της συμμετοχής των συμμάχων, που μέχρι σήμερα βασίζονταν κυρίως στην «αμερικανική ομπρέλα».

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Διεθνούς Ινστιτούτου για την Ειρήνη της Στοκχόλμης (SIPRI) οι ΗΠΑ δαπάνησαν, το 2024, για την άμυνα 997 δισεκατομμύρια δολάρια ή το 3,4% του ΑΕΠ τους.

Οι αμερικανικές αμυντικές δαπάνες είναι υψηλότερες από αυτές των επόμενων 12 χωρών συνολικά στη σχετική λίστα.

Ακολουθούν στη συνέχει η Τουρκία (25 δις), η Ισπανία (24,6 δις), η Ολλανδία (23 δις), η Σουηδία (12 δις), η Νορβηγία (10,4 δις) κ.α. Σύμφωνα πάντα με το SIPRI η Ελλάδα, το 2024, δαπάνησε  8 δις και η Κύπρος 600 εκατ. δολάρια.

Δύο σημειώσεις: Πρώτον, στις αμυντικές δαπάνες εκτός της απόκτησης οπλικών συστημάτων, πυρομαχικών, ανταλλακτικών, καυσίμων κλπ περιλαμβάνονται επίσης οι αμοιβές και η κοινωνική ασφάλιση του ένστολου προσωπικού. Δεύτερον, η ισοτιμία των εθνικών νομισμάτων των επιμέρους χωρών με το αμερικανικό δολάριο επηρεάζει τα συνολικά μεγέθη, που για λόγους σύγκρισης εκφράζονται σε δολάρια ΗΠΑ.

Αμυντικές δαπάνες ως ποσοστό του ΑΕΠ

Από τις χώρες του ΝΑΤΟ μόνο πέντε είχαν το 2024 αμυντικές δαπάνες πάνω από το 3% του ΑΕΠ τους. Ήταν: Πολωνία 4,2%, ΗΠΑ 3,4%, Εσθονία 3,4%, Λετονία 3,3%, Λιθουανία 3,1% και Ελλάδα 3,1%. Είναι φανερό ότι, εκτός από τις ΗΠΑ, τα υπόλοιπα κράτη είναι αυτά που θεωρούν ότι αντιμετωπίζουν άμεση εξωτερική απειλή. Η Πολωνία και οι τρεις Βαλτικές χώρες από τη Ρωσία και η Ελλάδα από την Τουρκία.

Αντίθετα οι σημαντικότερες ευρωπαϊκές χώρες είχαν χαμηλές αμυντικές δαπάνες ως ποσοστό του ΑΕΠ τους. Βρετανία 2,3%, Γαλλία 2,1%, Γερμανία 1,9%, Ιταλία 1,6%, Ισπανία 1,4% κλπ. Η Τουρκία διέθεσε για αμυντικές δαπάνες το 1,9% του ΑΕΠ της, που αντιστοιχεί, όμως, σε 25 δις δολάρια, έναντι 8 δις της Ελλάδας, παρόλο που η τελευταία διέθεσε το 3,1%. Το τουρκικό ΑΕΠ είναι, δυστυχώς, περίπου πενταπλάσιο του ελληνικού.

Το ReArm EU 2030

Πριν την απόφαση του ΝΑΤΟ, προηγήθηκε, τον περασμένο Μάρτιο, έκτακτο Συμβούλιο Κορυφής της ΕΕ που αποφάσισε να αυξηθούν οι αμυντικές δαπάνες των κρατών-μελών κατά 800 δισεκατομμύρια ευρώ μέχρι το 2030. Από το ποσό αυτό τα 650 δις προβλέπεται να προέλθουν από την αύξηση των αμυντικών δαπανών στους κρατικούς προϋπολογισμούς και 150 δις από δάνεια που θα χορηγούνται από ένα Ταμείο Άμυνας, ανάλογο με το σημερινό Ταμείο Ανάκαμψης, που πρόκειται να συσταθεί.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση είχε το 2024 συνολικό ΑΕΠ περίπου 18 τρισεκατομμύρια ευρώ. Κατά συνέπεια η αύξηση των αμυντικών δαπανών, λόγω του Σχεδίου Επανεξοπλισμού της, θα αυξήσει, κατά μέσον όρο, τις ετήσιες αμυντικές δαπάνες κατά 0,9% ως ποσοστό του ΑΕΠ (800 : 5 έτη = 162 δις κατ’ έτος).  Αλλά, για τις περισσότερες χώρες θα απαιτηθεί περαιτέρω αύξηση μέχρι το 2035 για να επιτευχθεί ο στόχος του ΝΑΤΟ για αμυντικές δαπάνες 5% του ΑΕΠ.

Για τις χώρες που βρίσκονταν σε πόλεμο το 2024 οι αμυντικές δαπάνες τους ανέρχονται, όπως είναι φυσικό, σε υψηλό ποσοστό του ΑΕΠ τους. Ρωσία 7,1%, Ουκρανία 34,5%, Ισραήλ 8,8%.

Συμπεράσματα

Από τα ανωτέρω στοιχεία προκύπτει ότι οι αμυντικές δαπάνες των κρατών της ΕΕ και πολύ περισσότερο αυτών του ΝΑΤΟ είναι ήδη πολλαπλάσιες των δαπανών της Ρωσίας, που θεωρείται η κύρια απειλή για την Ευρώπη. Πού βασίζεται λοιπόν το κυρίαρχο αφήγημα της αναγκαιότητας για άμεση αύξηση των αμυντικών δαπανών;

Σωστά ορισμένοι θα παρατηρήσουν ότι στις ευρωπαϊκές χώρες οι ένοπλες δυνάμεις είναι εθνικές και κατά συνέπεια κατακερματισμένες στις διάφορες χώρες, χωρίς να διαθέτουν ομοιοτυπία οπλικών συστημάτων, σε αντίθεση με τη Ρωσία. Το πρόβλημα αυτό, όμως, δεν απαιτεί περισσότερα χρήματα, αλλά, διαφορετική οργάνωση και καταμερισμό των υπαρχόντων δυνάμεων. Μάλλον ο στόχος της αναγγελθείσας αύξησης των αμυντικών δαπανών είναι πρωτίστως οικονομικός και όχι στρατηγικός.

Αντίθετα για την Ελλάδα και την Κυπριακή Δημοκρατία η αύξηση των αμυντικών δαπανών είναι μονόδρομος αν θέλουν να διατηρήσουν την ανεξαρτησία τους και να υπερασπιστούν τα κυριαρχικά δικαιώματά τους στο Αιγαίο και την Α. Μεσόγειο, από την απέραντη τουρκική απειλή. Οι Έλληνες πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι απαιτούνται θυσίες, απαιτείται ανάπτυξη της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας και απόκτηση τεχνολογικής υπεροχής αν θέλουν να διατηρήσουν την ελευθερία τους και όχι να υποταχθούν στη νέο-οθωμανική Τουρκία.

Κανένα μέγεθος αμυντικών δαπανών ως απόλυτος αριθμός ή ως ποσοστό του ΑΕΠ δεν μπορεί να θεωρηθεί ικανοποιητικό παρά μόνο συγκρινόμενο με αυτό του βασικού αντιπάλου.

Πηγή : www.ellinikiantistasi.gr