Ο Χάρης Δούκας ηττήθηκε στις εκλογές του ΠΑΣΟΚ επειδή, μεταξύ άλλων, έκανε ένα πολύ συνηθισμένο λάθος που κάνουν πολλοί πολιτικοί.

Δεν ανέλυσε ποτέ σωστά τους λόγους για τους οποίους κέρδισε στον δεύτερο γύρο των δημοτικών εκλογών τον δήμο της Αθήνας.

Στον πρώτο γύρο, όπου γίνεται η πραγματική καταγραφή των δυνάμεων και από την οποία εξάγονται τα πολιτικά συμπεράσματα, ο Χάρης Δούκας δεν πέτυχε κάποια εξαιρετική επίδοση. Σε απόλυτο αριθμό ψήφων πήρε λιγότερες απ' όσες ο Παύλος Γερουλάνος στις προηγούμενες δημοτικές εκλογές, σε πολύ πιο δυσμενείς συνθήκες. Το κλειδί εδώ ήταν ότι κατάφερε να περάσει έστω για λίγο τον Κώστα Ζαχαριάδη και βρέθηκε στον δεύτερο γύρο. Αυτό οφειλόταν και στην αποτύπωση της τάσης ανόδου του ΠΑΣΟΚ και καθόδου του ΣΥΡΙΖΑ.

Ο Κώστας Ζαχαριάδης ήταν ένα γνωστό στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ που δεν είχε ελπίδες να κερδίσει τον Κώστα Μπακογιάννη στον δεύτερο γύρο, καθώς θα ξυπνούσε τα αντι-ΣΥΡΙΖΑ αντανακλαστικά πολλών κεντροαριστερών, κεντρώων, κεντροδεξιών και δεξιών ψηφοφόρων της Αθήνας. Θα βοηθούσε δηλαδή, ακουσίως, τον Κώστα Μπακογιάννη να συσπειρώσει τους ψηφοφόρους του. Αντιθέτως, ο Χάρης Δούκας, ένα άγνωστο μεσαίο στέλεχος του ΠΑΣΟΚ τότε, το οποίο δεν κουβαλούσε καμία φόρτιση, ήταν ένα ουδέτερο πρόσωπο στη δημόσια σκηνή που δεν έμοιαζε να απειλεί κανέναν.

Η απουσία του «μπαμπούλα» του ΣΥΡΙΖΑ και η ακίνδυνη εικόνα του Χάρη Δούκα συνέβαλαν στη μη συσπείρωση των ψηφοφόρων του Κώστα Μπακογιάννη και κάποιοι, κυρίως από τη βάση της λαϊκής δεξιάς της ΝΔ (αλλά όχι μόνο), να θεωρήσουν τον δεύτερο γύρο των εκλογών του δήμου της Αθήνας ως ευκαιρία για ανώδυνη διαμαρτυρία. Οι δεξιοί επειδή διαφωνούσαν με τη φιλελεύθερη πολιτική Μπακογιάννη στο μεταναστευτικό, οι άλλοι για τις παλινωδίες στην οδό Πανεπιστημίου και στον Μεγάλο Περίπατο κι άλλοι για να στείλουν μήνυμα στην κυβέρνηση είτε απείχαν είτε ψήφισαν τον Χάρη Δούκα για να διαμαρτυρηθούν.

Όποιος παρατηρούσε τις σαφείς τάσεις που καταγράφονταν μεταξύ της πρώτης και της δεύτερης εβδομάδας αντιλαμβανόταν πού πήγαινε το πράγμα. Ο Κώστας Ζαχαριάδης, έτσι κι αλλιώς χαμένος, προσέφερε δημόσια τη στήριξή του στον Χάρη Δούκα που θα κέρδιζε και χωρίς αυτήν. Στη συνέχεια παρουσίασε τη νίκη του εν πολλοίς ως αποτέλεσμα της «συνεργασίας» των παρατάξεων του ΠΑΣΟΚ και του ΣΥΡΙΖΑ, κάτι που αποδέχθηκε ασμένως ο Δούκας.

Το ίδιο μήνυμα, περί «ένωσης προοδευτικών δυνάμεων που έφεραν την ανατροπή», έσπευσε να μεταδώσει μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων των δημοτικών εκλογών και ο Γιώργος Παπανδρέου, ο οποίος βιάστηκε να κάνει δηλώσεις πριν από τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ, Νίκο Ανδρουλάκη, αιφνιδιάζοντας τη Χαριλάου Τρικούπη.

Ο νεοεκλεγείς δήμαρχος στη συνέχεια μοίρασε θέσεις σε πρόσωπα όλων των δημοτικών παρατάξεων που δήλωσαν ότι τον στήριξαν στον δεύτερο γύρο και έδειξε από την αρχή με τις επιλογές του ότι κάνει ένα πιο προσωπικό παιχνίδι (προκλήθηκε, μάλιστα, μια αναστάτωση όταν έγινε γνωστό ότι ο γιος του Γιώργου Παπανδρέου προοριζόταν για διευθύνων σύμβουλος στον Εθνικό Κήπο, αναγκάζοντάς τον να υποχωρήσει).

Παρ' όλα αυτά, στο ΠΑΣΟΚ διάφοροι γκρίνιαζαν ότι «ο δήμαρχος έχει μοιράσει αρκετές δουλειές και θέσεις σε ανθρώπους του ΣΥΡΙΖΑ και πρώην στελέχη της κυβέρνησης Τσίπρα-Καμμένου». Ο Κώστας Ζαχαριάδης, όταν ρωτήθηκε αν υπήρξε κάποια συμφωνία γι' αυτό, το διέψευσε και απάντησε ότι όλες οι επιλογές προσώπων που σχετίζονται με τον ΣΥΡΙΖΑ ανήκουν αποκλειστικά στον Χάρη Δούκα και ότι ο ίδιος ουδέποτε του υπέδειξε πρόσωπα. Όχι, βέβαια, ότι ο δήμος δεν έχει δώσει αρκετές συμβάσεις απευθείας αναθέσεων και σε μέλη του ΠΑΣΟΚ (που τυχαίνει να υποστήριξαν την υποψηφιότητά του), αλλά αυτοί που μένουν «απ’ έξω» είναι πάντα περισσότεροι, οπότε δεν αποφεύγεται η δυσαρέσκεια όσων θα ήθελαν να επωφεληθούν.

Να επιστρέψουμε στο παρόν. Η υποψηφιότητα του Χάρη Δούκα για την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ είχε εντελώς διαφορετικά χαρακτηριστικά από εκείνα που είχε η υποψηφιότητά του στις δημοτικές εκλογές. Τώρα δεν ήταν ένα ουδέτερο πρόσωπο αλλά ένα πρόσωπο φορτισμένο με την πολιτική της συνεργασίας με τον ΣΥΡΙΖΑ, η οποία έγινε από επιλογή και όχι από ανάγκη. Αυτή ήταν άλλωστε η βασική πολιτική διαφοροποίησή του απέναντι στον Νίκο Ανδρουλάκη, ο οποίος ήθελε ένα αυτόνομο ΠΑΣΟΚ. Το αποτέλεσμα της κάλπης του δεύτερου γύρου ήταν σαφές, καθώς ο κόσμος του ΠΑΣΟΚ επέλεξε την πρόταση της αυτονομίας, βασικός εκφραστής της οποίας ήταν ο Νίκος Ανδρουλάκης.

Ο Χάρης Δούκας σε αυτή την εκλογική μάχη που έδωσε προκάλεσε αντισυσπειρώσεις ανάλογες με εκείνες του Κώστα Μπακογιάννη στις δημοτικές εκλογές (αλλά για διαφορετικούς λόγους) και δεν είχε την πολιτική διορατικότητα να το προβλέψει, παρότι ήταν αρκετά προφανές τι θα συνέβαινε. Έτσι, την περασμένη Κυριακή πολλοί ψηφοφόροι πήγαν στις κάλπες όχι μόνο για να δώσουν τη θετική ψήφο τους αλλά και για να καταψηφίσουν την υποψηφιότητα του Χάρη Δούκα.

Η πρόταση του δημάρχου απέναντι στο «αυτόνομο ΠΑΣΟΚ» του Νίκου Ανδρουλάκη ήταν ότι, όπως κέρδισε τον δήμο της Αθήνας, έτσι θα κέρδιζε και την κυβέρνηση. Στην Αθήνα, όμως, αυτό που έκανε ήταν συμφωνίες κορυφής οι οποίες δεν έπαιξαν κανέναν ουσιαστικό ρόλο στο αποτέλεσμα, το οποίο ήταν κυρίως προϊόν της συγκυρίας σε συνδυασμό με την άγνωστη, αλλά φιλική εικόνα του που δεν απώθησε, και από αυτή την άποψη ήταν μια σωστή επιλογή του Νίκου Ανδρουλάκη, η οποία του έδωσε το εισιτήριο για τον δεύτερο γύρο. Η υποψηφιότητα του Χάρη Δούκα για την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ, όμως, είχε από την αρχή τα περισσότερα προβλήματα απ' όλες τις άλλες.

Το πρώτο πράγμα που σκέφτηκαν τα μέλη του ΠΑΣΟΚ όταν τον είδαν να προωθεί τον εαυτό του (και) για τη θέση του προέδρου του κόμματος ήταν: τι δουλειά έχει ο δήμαρχος (όλων) των Αθηναίων να διεκδικεί την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ, πριν προλάβει να κλείσει χρόνο στον δήμο και πριν επιδείξει το παραμικρό έργο; Ο δήμαρχος Αθηναίων είναι μια δουλειά πλήρους απασχόλησης και όσοι έχουν περάσει από εκεί λένε ότι είναι σαν να διοικείς δύο υπουργεία. Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, πάλι, αυτήν τη στιγμή έχει μπροστά του μια ιστορική πρόκληση, να καταφέρει να το κάνει ξανά το μεγάλο κόμμα εξουσίας που ήταν κάποτε.

Αυτός είναι ένας άθλος που χρειάζεται σημαντική εμπειρία και παρουσία στη Βουλή. Διότι ήταν διαφορετική η κατάσταση όταν ήταν τρίτο κόμμα και είχε πρόεδρο τον Νίκο Ανδρουλάκη που ήταν στην Ευρωβουλή (ωστόσο και τότε μειονέκτημα ήταν) και άλλο τώρα που φιλοδοξεί να παίξει τον ρόλο της αξιωματικής αντιπολίτευσης, κάτι που δεν γίνεται με τον πρόεδρο εκτός Κοινοβουλίου και τον Κυριάκο Μητσοτάκη εντός μόνο του, χωρίς αντιπαράθεση σε επίπεδο αρχηγών.

Το δεύτερο πράγμα που σκέφτηκαν πολλοί στο ΠΑΣΟΚ ήταν το ασυμβίβαστο που ορίζει το καταστατικό του κόμματος για τη θέση του προέδρου με τη θέση δημάρχου, περιφερειάρχη, προέδρου δημόσιου οργανισμού. Ο Νίκος Ανδρουλάκης προτίμησε να παραβλέψουν το καταστατικό για να μη θεωρηθεί η τήρησή του ως προσπάθεια αποκλεισμού του Χάρη Δούκα.

Οι κανονισμοί αυτοί, όμως, για κάποιον λόγο μπαίνουν στα καταστατικά και αυτός δεν είναι ο περιορισμός της δημοκρατίας αλλά η περιφρούρησή της. Βασικός λόγος εδώ είναι ότι θέσεις όπως αυτές του δημάρχου ή του προέδρου δημόσιου οργανισμού έχουν να διαχειριστούν μεγάλους προϋπολογισμούς, έχουν τεράστιους πόρους, δυνατότητες προσλήψεων, συμβάσεων, αναθέσεων, προμηθειών και διαφόρων ειδών εξυπηρετήσεων και πρέπει να διασφαλιστεί ότι δεν θα χρησιμοποιηθούν στη διεκδίκηση της κομματικής ηγεσίας. Ο δήμος της Αθήνας έχει έναν πολύ μεγάλο ετήσιο προϋπολογισμό. Ούτε καν το ΠΑΣΟΚ δεν έχει τέτοιους πόρους κι αυτό έχει καταστήσει τον δήμαρχο Αθηναίων ήδη πόλο έλξης για πολλά στελέχη μετά από τόσα χρόνια πολιτικής ξηρασίας.

Το τρίτο πράγμα που ενόχλησε –έναν πιο στενό κύκλο μελών του κόμματος– ήταν ότι η διεκδίκηση της ηγεσίας από τον Χάρη Δούκα, εκτός από το ασυμβίβαστο, είχε και τα χαρακτηριστικά της βιασύνης και προβλήματα πολιτικής ηθικής. Ο Χάρης Δούκας ήταν φίλος του Νίκου Ανδρουλάκη, αναδείχθηκε και υποστηρίχθηκε από αυτόν.

Αυτό δεν του απαγορεύει να έχει φιλοδοξίες να του πάρει τη θέση («η φιλία δεν είναι δουλεία», είπε ο ίδιος), αλλά μια πιο καλόπιστη πολιτική στάση θα επέβαλλε να του έχει εκφράσει πρώτα κάποια κριτική, να έχει γνωστοποιήσει διαφωνίες και τους λόγους που τον έκαναν να αποσύρει την εμπιστοσύνη του από τον πρόεδρο που ήταν και φίλος του. Ο Νίκος Ανδρουλάκης είχε προειδοποιηθεί καιρό τώρα από πολλά στελέχη της τοπικής αυτοδιοίκησης που του έλεγαν ότι «ο Χάρης στήνει προσωπικό μηχανισμό», αλλά δεν τα πίστευε και τον εμπιστευόταν.

Ο τέταρτος λόγος που συνέβαλε στην ήττα του Χάρη Δούκα ήταν ότι από την αρχή συντάχθηκαν πίσω του οι περισσότεροι «βαρόνοι» του κόμματος και το λεγόμενο «βαθύ ΠΑΣΟΚ». Ειδικά η υποστήριξη του Γιώργου Παπανδρέου που εμφάνισε την τελευταία στιγμή ως άσο που έβγαλε από το μανίκι εκτιμάται από πολλούς αναλυτές ότι περισσότερο τον έβλαψε παρά τον ωφέλησε, καθώς συνέβαλε στην αντισυσπείρωση.

Από την αρχή, όμως, έγιναν και πολλά μικρότερα ή μεγαλύτερα λάθη που έπαιξαν κι αυτά τον ρόλο τους. Οι υπογραφές μελών που δεν κατατέθηκαν, τα μποτ στα σόσιαλ μίντια, οι επιθετικοί τόνοι όταν όλοι οι άλλοι υποψήφιοι έκαναν το αντίθετο, κερδίζοντας πόντους από την αναπόφευκτη σύγκριση με τον ΣΥΡΙΖΑ, η επίθεση στον σκιτσογράφο Ανδρέα Πετρουλάκη, η αδύναμη εμφάνιση στο debate, η υποστήριξη του τοπικού στελέχους που είχε διαγραφεί από τον Ανδρουλάκη για την εμπλοκή του στην υπόθεση των Τεμπών, οι απευθείας αναθέσεις του δήμου σε μέλη του ΠΑΣΟΚ που υποστήριξαν την υποψηφιότητά του, όλα αυτά έπαιξαν κάποιον ρόλο.

Ο Χαρης Δούκας τώρα πρέπει να αποδείξει αν μπορεί να γίνει ένας καλός δήμαρχος. Αν τα καταφέρει με τον δήμο, αυτό θα ανοίξει τον δρόμο και για τις μεγαλύτερες φιλοδοξίες που έχει. Αν δεν τα καταφέρει, τότε μόλις ολοκληρωθεί η θητεία του, θα έχει καεί και πολιτικά. Στο μεταξύ, αν δεν τα πηγαίνει καλά, θα απολογείται όλο το ΠΑΣΟΚ για λογαριασμό του. Η πρώτη ανακοίνωσή του με την οποία δηλώνει παρών στο κόμμα και αποφεύγει να αναφέρει ότι θα στηρίξει την ηγεσία χωρίς αστερίσκους, όπως έκαναν ο Παύλος Γερουλάνος και η Άννα Διαμαντοπούλου, καθώς και σχόλια στενών συνεργατών του που έχει διορίσει σε θέσεις στον δήμο, όπως αυτά του Λάζαρου Καραούλη («40% και τώρα ξεκινάμε»), δημιουργούν αμφιβολίες για τον αν ερμήνευσε ορθά το μήνυμα της κομματικής κάλπης.

Πηγή: Βασιλική Σιούτη - lifo.gr