γράφει ο Θανάσης Γιανναδάκης*
Η πρόσφατη ανακοίνωση του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για τη διαμόρφωση του ειδικού τιμολογίου, δείχνει για άλλη μια φορά το πόσο ευάλωτοι θα είναι οι πολίτες στις πολιτικές ολιγοπωλίου που έχουν διαμορφωθεί και στον τομέα της Ενέργειας. Εν ολίγοις οι πολίτες που δεν θα απαντούν στις προσφορές των εταιρειών για μεσοπρόθεσμα συμβόλαια θα μεταπίπτουν σε ένα ειδικό τιμολόγιο το οποίο αν και θα εξαρτάται σε ένα βαθμό από το Χρηματιστήριο Ενέργειας, οι βασικοί του συντελεστές παραπέμπουν και πάλι σε ένα μεταβλητό τιμολόγιο στο οποίο οι πολίτες δεν θα έχουν, πραγματικά, τη δυνατότητα να ανταπεξέλθουν στο «σαφάρι» τιμολογίων.
Αν αυτή η διατύπωση ακούγεται τραβηγμένη και ο αντίλογος είναι ότι πρέπει να αποκτήσουμε καταναλωτική συνείδηση, τότε ας αναλογιστούμε ότι το 50% των Ελλήνων δεν διαθέτει καν τις στοιχειώδεις ψηφιακές δεξιότητες ενώ σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία της ΓΣΕΕ αυτό το ποσοστό γίνεται 70% στους χειρωνακτικά εργαζόμενους. Εν ολίγοις, το βάρος και η ευθύνη για την επιλογή θα πέσει πάλι στους λογιστές, στους μηχανικούς, στους δικηγόρους κλπ. Δηλαδή σε επιπλέον κόστη για τους πολίτες ή σε «δωρεάν» επιπλέον φόρτο εργασίας για τους ελεύθερους επαγγελματίες.
Και το Κράτος; Η αρμόδια Ρυθμιστική Αρχή; Το Κράτος θα εισπράττει από το ΦΠΑ της ακρίβειας και θα δίνει επιδόματα «κοινωνικής εκτόνωσης» και η Ρυθμιστική Αρχή θα επιβλέπει τον υγιή ανταγωνισμό, χωρίς τουλάχιστον μέχρι τώρα να έχει κάνει αισθητή την παρουσία της σε αυτό.
Είναι χαρακτηριστικό άλλωστε ότι τα τελευταία δυόμιση χρόνια η Ελλάδα βρίσκεται στις πρώτες πέντε χώρες στην ακριβότερη τιμή της χονδρικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, στη μέση και προς τα πάνω της ευρωπαϊκής κατάταξης ως προς την τιμή για τα νοικοκυριά, και στην πέμπτη χαμηλότερη θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση όσον αφορά στο διαθέσιμο εισόδημα. Ναι αλλά θα πει κανείς ότι αυτή η κατάταξη οφείλεται στη φοροδιαφυγή. Ο ίδιος ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας μίλησε για 40 δις ευρώ «μαύρου χρήματος». Οπότε καταλαβαίνει κανείς πολύ εύκολα εάν το νέο φορολογικό νομοσχέδιο για τους Ελεύθερους Επαγγελματίες και τους Αυτοαπασχολούμενους, το οποίο αφορά σε φορολογική ύλη σκάρτου 1 δις ευρώ, αν πραγματικά στοχεύει στη φορολόγηση του επαγγέλματος και όχι του εισοδήματος. Άλλωστε γιατί να ελέγξουμε τις off shore εταιρείες και αυτούς που έχουν πολυτελή περιουσιακά στοιχεία; Να μας πουν ότι είμαστε αδιάκριτοι;
Κάπως έτσι τα πιο ευάλωτα νοικοκυριά διαθέτουν πάνω από 11% του εισοδήματος τους για ηλεκτρική ενέργεια και ως εκ τούτου βρίσκονται de facto στο φάσμα της ενεργειακής φτώχειας και κάπως έτσι το 18.8% του πληθυσμού της χώρας βρίσκεται σε κίνδυνο γενικής φτώχειας με την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας να είναι πρωταθλήτρια μεταξύ των περιφερειών με ποσοστό 26.7%, δηλαδή πάνω από 170 χιλιάδες πολίτες μόνο στη Δυτική Ελλάδα.
Στη γενικότερη εικόνα…
Το 2024 σύμφωνα με όλα τα στοιχεία αναμένεται να είναι η τρίτη συνεχόμενη χρονιά όπου η ακρίβεια θα είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα για την ελληνική κοινωνία και ιδιαίτερα για τους πιο ευάλωτους.
Τα μέχρι τώρα στοιχεία είναι συντριπτικά
το κόστος διατροφής και για είδη νοικοκυριού έχει αυξηθεί κατά 26.2% και 13.7%, αντίστοιχα (Οκτώβριος 21-23) ενώ ο τζίρος των αλυσίδων super market εκτινάχθηκε στα 11.2 δις ευρώ αυξημένος κατά 43% σε βάθος πενταετίας, με έξι αλυσίδες να ελέγχουν το 90% της αγοράς
το κόστος μεταφορών έχει αυξηθεί σε δύο χρόνια κατά 13.3% (Οκτώβριος 21-23) ενώ οι δύο πετρελαϊκοί όμιλοι της χώρας οι οποίοι δραστηριοποιούνται πλέον και στην ηλεκτρική ενέργεια και τις ΑΠΕ παρουσιάζουν υπερκέρδη ενιαμήνου το 2023 1.224 δις ευρώ, ενώ στο αντίστοιχο διάστημα το 2022 ήταν 2.4 δις ευρώ. Αθροιστικά 3.624 δις ευρώ. Εν ολίγοις τα υπερκέρδη των δύο τελευταίων ετών θα προσεγγίσουν τα 5 δις ευρώ.
το κόστος στέγασης έχει αυξηθεί κατά 8.9% τα τελευταία χρόνια (Οκτώβριος 21-23) με το ποσοστό διαθέσιμου εισοδήματος που ξοδεύουν οι Έλληνες για στέγαση να είναι το υψηλότερο στην Ε.Ε. και έφτασε το 2022 στο 34.2% (ακολουθεί η Ολλανδία, η Δανία και η Γερμανία), όταν οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι ξοδεύουν κατά μέσο όρο το 19,9%. Με βάση τον δείκτη της Τράπεζας της Ελλάδος, η αύξηση έχει ξεπεράσει το 60% από το 2018 μέχρι και τους πρώτους μήνες του 2023, ποσοστό πολλαπλάσιο σε σχέση με το αντίστοιχο ποσοστό μεταβολής των μισθών. Προφανώς δεν χρειάζεται κανένας έλεγχος ούτε εκεί.
Ούτε στην Golden Visa που τείνει να αφελληνίσει πλήρως το κτιριακό απόθεμα της Ελλάδας ούτε στην πολιτική του RBNB (βραχυχρόνια μίσθωση) που έχει κάνει τα ενοίκια στις τουριστικές περιοχές απλησίαστα.
Ούτε προφανώς χρειάζεται και ένα στιβαρό πρόγραμμα για την παροχή με χαμηλό ενοίκιο στα νέα ζευγάρια. Δάνεια θέλουν οι άνθρωποι για να δουλέψουν και οι Τράπεζες. Άλλωστε με μόλις 2.24 εκατ. κτίρια χαρακτηρισμένα ως κενά, δηλαδή το 35% των κτιρίων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως κατοικία, τι πολιτική να κάνει το κράτος….Είπαμε. Πρέπει να δουλέψουν και οι Τράπεζες και τα Funds.
Για το 2024, ο κατατεθειμένος προϋπολογισμός προβλέπει έσοδα από ΦΠΑ 24.4 δις ευρώ αυξημένος μάλιστα κατά 1.2 δις ευρώ σε σχέση με το 2023.
Εν ολίγοις, η πολιτική της Κυβέρνησης δεν πρόκειται να αλλάξει ούτε ως προς τον έλεγχο της ακρίβειας, ούτε βέβαια και ως προς την επιβάρυνση των πιο αδύνατων οικονομικών στρωμάτων μιας και αυτά θίγονται περισσότερο από την έμμεση φορολόγηση.
Στην ίδια λογική οι ειδικοί φόροι κατανάλωσης προβλέπονται στα 7.1 δις ευρώ αυξημένοι λίγο σε σχέση με το 2023.
Από την άλλη οι φόροι ακίνητης περιουσίας προβλέπονται στα ίδια περίπου επίπεδα με το 2023, ήτοι στα 2.5 δις ευρώ.
Ούτε σκέψη για αύξηση φορολογίας της μεγάλης ακίνητης περιουσίας. Σε αυτούς άλλωστε η κυβέρνηση έδωσε και δωρεάν μεταβιβάσεις μέχρι 800 χιλιάδες ευρώ.
Από την άλλη, τα έσοδα από τη φορολογία νομικών προσώπων αναμένεται να μειωθεί κατά 295 εκ. ευρώ από τα 6.7 δις ευρώ που ήταν το 2023.
Οπότε η φορολόγηση των υπερκερδών που προαναφέρθηκαν πάει και αυτή περίπατο.
Αυτή είναι η πραγματικότητα.
Αυτές είναι λύσεις που υπάρχουν και δεν δίνονται από την ακολουθούμενη πολιτική της Κυβέρνησης γιατί είναι ορκισμένος σύμμαχος των καρτέλ και των ολιγοπωλίων
Αυτή είναι η δυστοπία του να πρέπει να διαλέξεις αν θα πρέπει να φας ή να ζεσταθείς γιατί τόσα θα σου έχουν μείνει από το κόστος στέγασης.
Αυτό είναι το χρέος των προοδευτικών δυνάμεων για την οικονομική και κοινωνική αλλαγή της χώρας.
*Θανάσης Γιανναδάκης
Μέλος Νομαρχιακής Επιτροπής ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής Αχαΐας
π. Πρόεδρος Τεχνικού Επιμελητηρίου Δυτικής Ελλάδας
Αν αυτή η διατύπωση ακούγεται τραβηγμένη και ο αντίλογος είναι ότι πρέπει να αποκτήσουμε καταναλωτική συνείδηση, τότε ας αναλογιστούμε ότι το 50% των Ελλήνων δεν διαθέτει καν τις στοιχειώδεις ψηφιακές δεξιότητες ενώ σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία της ΓΣΕΕ αυτό το ποσοστό γίνεται 70% στους χειρωνακτικά εργαζόμενους. Εν ολίγοις, το βάρος και η ευθύνη για την επιλογή θα πέσει πάλι στους λογιστές, στους μηχανικούς, στους δικηγόρους κλπ. Δηλαδή σε επιπλέον κόστη για τους πολίτες ή σε «δωρεάν» επιπλέον φόρτο εργασίας για τους ελεύθερους επαγγελματίες.
Και το Κράτος; Η αρμόδια Ρυθμιστική Αρχή; Το Κράτος θα εισπράττει από το ΦΠΑ της ακρίβειας και θα δίνει επιδόματα «κοινωνικής εκτόνωσης» και η Ρυθμιστική Αρχή θα επιβλέπει τον υγιή ανταγωνισμό, χωρίς τουλάχιστον μέχρι τώρα να έχει κάνει αισθητή την παρουσία της σε αυτό.
Είναι χαρακτηριστικό άλλωστε ότι τα τελευταία δυόμιση χρόνια η Ελλάδα βρίσκεται στις πρώτες πέντε χώρες στην ακριβότερη τιμή της χονδρικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, στη μέση και προς τα πάνω της ευρωπαϊκής κατάταξης ως προς την τιμή για τα νοικοκυριά, και στην πέμπτη χαμηλότερη θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση όσον αφορά στο διαθέσιμο εισόδημα. Ναι αλλά θα πει κανείς ότι αυτή η κατάταξη οφείλεται στη φοροδιαφυγή. Ο ίδιος ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας μίλησε για 40 δις ευρώ «μαύρου χρήματος». Οπότε καταλαβαίνει κανείς πολύ εύκολα εάν το νέο φορολογικό νομοσχέδιο για τους Ελεύθερους Επαγγελματίες και τους Αυτοαπασχολούμενους, το οποίο αφορά σε φορολογική ύλη σκάρτου 1 δις ευρώ, αν πραγματικά στοχεύει στη φορολόγηση του επαγγέλματος και όχι του εισοδήματος. Άλλωστε γιατί να ελέγξουμε τις off shore εταιρείες και αυτούς που έχουν πολυτελή περιουσιακά στοιχεία; Να μας πουν ότι είμαστε αδιάκριτοι;
Κάπως έτσι τα πιο ευάλωτα νοικοκυριά διαθέτουν πάνω από 11% του εισοδήματος τους για ηλεκτρική ενέργεια και ως εκ τούτου βρίσκονται de facto στο φάσμα της ενεργειακής φτώχειας και κάπως έτσι το 18.8% του πληθυσμού της χώρας βρίσκεται σε κίνδυνο γενικής φτώχειας με την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας να είναι πρωταθλήτρια μεταξύ των περιφερειών με ποσοστό 26.7%, δηλαδή πάνω από 170 χιλιάδες πολίτες μόνο στη Δυτική Ελλάδα.
Στη γενικότερη εικόνα…
Το 2024 σύμφωνα με όλα τα στοιχεία αναμένεται να είναι η τρίτη συνεχόμενη χρονιά όπου η ακρίβεια θα είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα για την ελληνική κοινωνία και ιδιαίτερα για τους πιο ευάλωτους.
Τα μέχρι τώρα στοιχεία είναι συντριπτικά
το κόστος διατροφής και για είδη νοικοκυριού έχει αυξηθεί κατά 26.2% και 13.7%, αντίστοιχα (Οκτώβριος 21-23) ενώ ο τζίρος των αλυσίδων super market εκτινάχθηκε στα 11.2 δις ευρώ αυξημένος κατά 43% σε βάθος πενταετίας, με έξι αλυσίδες να ελέγχουν το 90% της αγοράς
το κόστος μεταφορών έχει αυξηθεί σε δύο χρόνια κατά 13.3% (Οκτώβριος 21-23) ενώ οι δύο πετρελαϊκοί όμιλοι της χώρας οι οποίοι δραστηριοποιούνται πλέον και στην ηλεκτρική ενέργεια και τις ΑΠΕ παρουσιάζουν υπερκέρδη ενιαμήνου το 2023 1.224 δις ευρώ, ενώ στο αντίστοιχο διάστημα το 2022 ήταν 2.4 δις ευρώ. Αθροιστικά 3.624 δις ευρώ. Εν ολίγοις τα υπερκέρδη των δύο τελευταίων ετών θα προσεγγίσουν τα 5 δις ευρώ.
το κόστος στέγασης έχει αυξηθεί κατά 8.9% τα τελευταία χρόνια (Οκτώβριος 21-23) με το ποσοστό διαθέσιμου εισοδήματος που ξοδεύουν οι Έλληνες για στέγαση να είναι το υψηλότερο στην Ε.Ε. και έφτασε το 2022 στο 34.2% (ακολουθεί η Ολλανδία, η Δανία και η Γερμανία), όταν οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι ξοδεύουν κατά μέσο όρο το 19,9%. Με βάση τον δείκτη της Τράπεζας της Ελλάδος, η αύξηση έχει ξεπεράσει το 60% από το 2018 μέχρι και τους πρώτους μήνες του 2023, ποσοστό πολλαπλάσιο σε σχέση με το αντίστοιχο ποσοστό μεταβολής των μισθών. Προφανώς δεν χρειάζεται κανένας έλεγχος ούτε εκεί.
Ούτε στην Golden Visa που τείνει να αφελληνίσει πλήρως το κτιριακό απόθεμα της Ελλάδας ούτε στην πολιτική του RBNB (βραχυχρόνια μίσθωση) που έχει κάνει τα ενοίκια στις τουριστικές περιοχές απλησίαστα.
Ούτε προφανώς χρειάζεται και ένα στιβαρό πρόγραμμα για την παροχή με χαμηλό ενοίκιο στα νέα ζευγάρια. Δάνεια θέλουν οι άνθρωποι για να δουλέψουν και οι Τράπεζες. Άλλωστε με μόλις 2.24 εκατ. κτίρια χαρακτηρισμένα ως κενά, δηλαδή το 35% των κτιρίων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως κατοικία, τι πολιτική να κάνει το κράτος….Είπαμε. Πρέπει να δουλέψουν και οι Τράπεζες και τα Funds.
Για το 2024, ο κατατεθειμένος προϋπολογισμός προβλέπει έσοδα από ΦΠΑ 24.4 δις ευρώ αυξημένος μάλιστα κατά 1.2 δις ευρώ σε σχέση με το 2023.
Εν ολίγοις, η πολιτική της Κυβέρνησης δεν πρόκειται να αλλάξει ούτε ως προς τον έλεγχο της ακρίβειας, ούτε βέβαια και ως προς την επιβάρυνση των πιο αδύνατων οικονομικών στρωμάτων μιας και αυτά θίγονται περισσότερο από την έμμεση φορολόγηση.
Στην ίδια λογική οι ειδικοί φόροι κατανάλωσης προβλέπονται στα 7.1 δις ευρώ αυξημένοι λίγο σε σχέση με το 2023.
Από την άλλη οι φόροι ακίνητης περιουσίας προβλέπονται στα ίδια περίπου επίπεδα με το 2023, ήτοι στα 2.5 δις ευρώ.
Ούτε σκέψη για αύξηση φορολογίας της μεγάλης ακίνητης περιουσίας. Σε αυτούς άλλωστε η κυβέρνηση έδωσε και δωρεάν μεταβιβάσεις μέχρι 800 χιλιάδες ευρώ.
Από την άλλη, τα έσοδα από τη φορολογία νομικών προσώπων αναμένεται να μειωθεί κατά 295 εκ. ευρώ από τα 6.7 δις ευρώ που ήταν το 2023.
Οπότε η φορολόγηση των υπερκερδών που προαναφέρθηκαν πάει και αυτή περίπατο.
Αυτή είναι η πραγματικότητα.
Αυτές είναι λύσεις που υπάρχουν και δεν δίνονται από την ακολουθούμενη πολιτική της Κυβέρνησης γιατί είναι ορκισμένος σύμμαχος των καρτέλ και των ολιγοπωλίων
Αυτή είναι η δυστοπία του να πρέπει να διαλέξεις αν θα πρέπει να φας ή να ζεσταθείς γιατί τόσα θα σου έχουν μείνει από το κόστος στέγασης.
Αυτό είναι το χρέος των προοδευτικών δυνάμεων για την οικονομική και κοινωνική αλλαγή της χώρας.
*Θανάσης Γιανναδάκης
Μέλος Νομαρχιακής Επιτροπής ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής Αχαΐας
π. Πρόεδρος Τεχνικού Επιμελητηρίου Δυτικής Ελλάδας
