Νίκος Ιωάννου
Είναι 24 Φεβρουαρίου και η δασκάλα συγκλονισμένη από τη ρώσικη εισβολή στην Ουκρανία προσπαθεί να μιλήσει στα παιδιά κατά του πολέμου. “Μην πολεμήσετε ποτέ” τους λέει, αν βρεθείτε σε πόλεμο να πετάξετε το όπλο που θα σας δώσουν ή να μην πάρετε ποτέ όπλο στα χέρια σας, να παλέψετε να σταματήσετε τον πόλεμο. Ο μικρός Σάμι όμως από τη Συρία διαφωνεί. “Δεν είναι έτσι κυρία” λέει, ο πόλεμος δεν πρέπει να αρχίσει, αυτό που λέτε πρέπει να γίνει πριν αρχίσει ο πόλεμος, γιατί άμα αρχίσει “αυτοί” έρχονται και είναι πολλοί και ρίχνουν σφαίρες παντού και έτσι έγινε στη γειτονιά μας και ο μπαμπάς μου πήρε το όπλο γιατί δεν γινόταν αλλιώς, και τον χτύπησε μια σφαίρα και μετά μας πήρε και φύγαμε και περπατάγαμε μέρες σε δρόμους και βουνά και πήγαμε στην Τουρκία και μετά με τη βάρκα και μετά του έπεσε το κουπί και μετά και μετά… και μετά τι; Και μετά τι; Τη φρίκη του “μετά” την έχουμε δει σε όλους τους πολέμους σε όλον τον πλανήτη. Πουθενά και ποτέ δεν υπήρξε καλός πόλεμος.
Αλλά εμείς οι “αντι-ιμπεριαλιστές” πόλεμο εννοούμε αυτόν που κάνουν οι Αμερικάνοι και οι Δυτικοί γενικώς. Όταν εισβάλει η Ρωσία στην Ουκρανία, διαδηλώνουμε στην Αμερικάνικη πρεσβεία γιατί δεν μπορούμε να χωνέψουμε ότι μπορεί και να μην είναι το ΝΑΤΟ υπεύθυνο.
Αυτή η απαίτηση του νέου ιδιότυπου συντηρητισμού που διατρέχει όλο το φάσμα των “οπαδών” ιδεολόγων, να μην ενοχλείται το στρατιωτικό καθεστώς της Ρωσίας για να μην έχουμε πολέμους, είναι μια ανόητη απαίτηση.
Μια Ρωσία που μετρά χιλιάδες συλληφθέντες διαδηλωτές τις τελευταίες μέρες, μετά από σκληρή καταστολή των διαδηλώσεων κατά της εισβολής στην Ουκρανία. Ο δυνάστης δολοφόνος Πούτιν ευθέως απειλεί την ανθρωπότητα με πυρηνικό πόλεμο και οι παλιοί μας φίλοι και σύντροφοι συγκρίνουν την περίπτωση της “πουτινικής” κρίσης με την κρίση των πυραύλων της Κούβας, πέφτοντας σε ιστορικό κενό αφού ΕΣΣΔ δεν υπάρχει και “καρφώνονται”, που κατά βάθος ταυτίζουν τον Πούτιν με το παλαιό κομμουνιστικό καθεστώς. Φυσικά υπάρχει το νήμα που ενώνει τα δύο –εντελώς διαφορετικά κατά τα άλλα– καθεστώτα. Αυτό το νήμα, είναι η στρατιωτική πρωτοκαθεδρία και η αυτοκρατορική συμπεριφορά και δραστηριότητα.
Μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ, τα καλά παιδιά της Σχολής του Σικάγου ήταν αυτά που ανέλαβαν την διεκπεραίωση της πολιτειακής αλλαγής στην πρώην κομματική αυτοκρατορία. Ήταν η ίδια παρέα που έδωσε τα φώτα του οικονομικού φιλελευθερισμού και στην Κίνα. Εκεί όμως το παλαιό κομμουνιστικό καθεστώς παρέμενε ακέραιο και η επιτυχία της ζεύξης του κομματικού κομμουνισμού με τον άγριο καπιταλισμό είχε τεράστια επιτυχία. Η απόλυτη οικονομική επιχειρηματική επιτυχία του καπιταλισμού με καθεστώς αντίθετο της “δημοκρατίας”. Στη Ρωσία όμως τα πράγματα δεν πήγαν τόσο “καλά”: ένας στρατάρχης και γύρω του οι ζάπλουτοι που λεηλατούν τους φυσικούς πόρους της χώρας. Κανείς τους δεν σκέφτηκε να πει, “κάναμε λάθος και το οικονομικό μας σύστημα δεν είναι και τόσο σίγουρο πως οδηγεί στη δημοκρατία”.
Η ιδέα ότι η οικονομία μπορεί να δημιουργήσει πολίτευμα αποδείχτηκε μια ανόητη ιδέα. Η ίδια ανόητη ιδέα διακατέχει και την Αριστερά όλων των εκφάνσεων, συμπληρώνοντας έτσι την καθολικότητα του οικονομισμού.
Ο Τζέφρι Σακς κατηγορούσε τα παιδιά του Σικάγου λέγοντας ότι δεν δούλεψαν όσο σκληρά έπρεπε για την οικονομική συγκρότηση της μετασοβιετικής Ρωσίας. Ισχυρίστηκε πως έτσι χάθηκε και η ευκαιρία για “δημοκρατία”. Όμως ο Ανατόλι Τσουμπάις, υπουργός των ιδιωτικοποιήσεων του Μπορίς Γέλτσιν και που ο Σακς τον αποκαλούσε “μαχητή της ελευθερίας”, έλεγε πως “για να υπάρχει δημοκρατία στην κοινωνία θα πρέπει να υπάρχει μια δικτατορία στην εξουσία”. Κατά βάθος, οι υπερασπιστές του νεοφιλελευθερισμού είχαν μια τυφλή ιδέα για τη δημοκρατία. Η τυφλότητα αυτή έδωσε την ευκαιρία στους λύκους των στρατιωτικών εξουσιαστικών κέντρων της Ρωσίας να κερδίσουν το άδειο έδαφος. Έτσι δημιουργήθηκε το τέρας. Ο Πούτιν, ένας πρώην καγκεμπίτης, έγινε επίδοξος αυτοκράτορας και σήμερα εισβάλει στην Ουκρανία και απειλεί όποιον τολμήσει να τον εμποδίσει με πυρηνική φωτιά.
Είναι σίγουρο πως η “Δύση” έχει τεράστιες ευθύνες για την επικίνδυνη εξέλιξη της Ρωσίας όπως σήμερα τη βιώνουμε. Αυτή η διαπίστωση όμως δεν μπορεί να δικαιολογήσει τη στάση ενός μεγάλου κομματιού της ελληνικής κοινωνίας, το οποίο έμμεσα ή άμεσα, υπερασπίζεται την εισβολή του “στρατάρχη” Πούτιν στην Ουκρανία. Μια στάση η οποία αντανακλάται δυστυχώς σε οργανώσεις της Αριστεράς αλλά και σε ομάδες του αντιεξουσιαστικού χώρου.
Το ισχνό “πολιτικό κίνημα” στη χώρα μας, δείχνει όλο και πιο πολύ να συντηρητικοποιείται.
Η στάση του αρνητισμού στην πανδημία και τον εμβολιασμό και τώρα η στάση του κρυφτού απέναντι στη ρωσική εισβολή εμφανίζονται πράγματι σε ένα μικρό κομμάτι του. Ωστόσο η στάση αυτή επηρεάζει όλο το κίνημα, το οποίο περιορισμένα ίσως επιχειρεί έναν στοιχειώδη αναστοχασμό, όμως αδυνατεί να δημιουργήσει μια διαφορετική δυναμική.
Έχουμε να κάνουμε με μια πολιτική κατρακύλα η οποία δεν μπορεί παρά να έρχεται από το βάθος των συντηρητικών ενστίκτων ενός κομματιού του ελληνικού λαού, της μυθολογίας περί της σωτηρίας του από τον Ρούσο (του ξανθού γένους) που θα έρθει από τον βορρά – και που πριν από λίγα χρόνια ο Λαφαζάνης έπαθε λουμπάγκο από τις πολλές επικύψεις σε εκείνη την “ιστορική” συνάντηση “μαζί Του”.
“Συγκλονίζονται” οι Έλληνες αριστεροί και δεξιοί στη θέα των φωτογραφιών με νεοναζιστές Ουκρανούς, τους οποίους βεβαίως εξέθρεψαν τα εγκλήματα καταστολής του φιλορώσου Γιανουκόβιτς. Εγκλήματα καταστολής που έφτασαν μέχρι και σε εκατοντάδες απαγωγές αλλά και δολοφονίες από ελεύθερους σκοπευτές στην πλατεία Μαϊντάν – γεγονότα για τα οποία η Ουκρανία καταδικάστηκε από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
“Συγκλονίζονται” επίσης και τον υπερασπίζονται, όταν στα αιτήματά του ο σφαγέας Πούτιν περιλαμβάνει την αποναζιστικοποίηση Ουκρανικού στρατού και αστυνομίας, ενώ το φαινόμενο των νεοναζιστών στους στρατούς και τις αστυνομίες είναι σχεδόν παγκόσμιο και με ιδιαίτερη ένταση εμφανίζεται στη Ρωσία – και σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από ό,τι στην Ουκρανία. Φτάνουν στο σημείο, οι φίλοι μας του κινήματος, να αποκαλούν συλλήβδην τους Ουκρανούς φασίστες.
Έτσι, με αφορμή την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, έχουμε διαδηλώσεις κατά του πολέμου γενικά. Όμως μια γενίκευση μπροστά σε κάτι πολύ συγκεκριμένο δεν είναι παρά προσπάθεια αποφυγής του συγκεκριμένου. Το ελληνικό “ανταγωνιστικό” κίνημα, όπως αρέσκονται πολλοί να το αποκαλούν, δεν έχει πάρει σαφή πολιτική θέση για την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και αυτή του η στάση, ενέχει τον κίνδυνο να το μετατρέψει από δρώσα αντιπολεμική μειονότητα σε αντι-δρώσα.
Τα λόγια του μικρού Σάμι που βίωσε τον πόλεμο αποδεικνύονται σοφότερα. Όταν ο πόλεμος αρχίσει, “αυτοί” έρχονται και η αντίσταση είναι μονόδρομος.
Και όταν ο πόλεμος εγκατασταθεί στην αυλή σου, τότε εγκαθίσταται και το ψέμα και η θηριωδία, στα οποία επιδίδονται αμφότεροι οι εμπλεκόμενοι, επιτιθέμενοι και αντιστεκόμενοι.
Σίγουρα καμιά πατρίδα δεν είναι αθώα. Σωστά λέμε, κάτω οι πόλεμοι και οι πατρίδες. Είναι όμως το ίδιο σίγουρο πως δεν έχουμε να κάνουμε απλώς με μια εμπλοκή, στην περίπτωση της ρώσικης εισβολής στην Ουκρανία. Έχουμε να κάνουμε με το πουτινικό στρατοκρατικό καθεστώς που καταδυναστεύει τον ρωσικό λαό και συνεπικουρείται από τους Ρώσους δισεκατομμυριούχους ολιγάρχες. Αυτό που επιχειρεί με την εισβολή στην Ουκρανία είναι να εδραιώσει την κατάληψη της Κριμαίας και να επεκτείνει την καταδυνάστευση στους λαούς όλων των γύρω από τη Ρωσία χωρών.
Ναι, το καθεστώς Πούτιν αποτελεί άμεσο κίνδυνο για την ανθρωπότητα.
Αν είναι να φωνάξουμε τώρα ένα σύνθημα, αυτό είναι “όχι στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία”, γιατί ο Πούτιν πρέπει να ηττηθεί, γιατί αν δεν ηττηθεί θα νικήσει. Μια νίκη του Πούτιν μπορεί να βολεύει το ΝΑΤΟ και κάθε πολεμοκάπηλο, δεν βολεύει όμως τον ρώσικο και τον ουκρανικό λαό και όλους τους λαούς. Μια νίκη του Πούτιν δεν βολεύει την ανθρωπότητα.